TÂCETTİN DERGÂHI VE STRANİ TEPESİ’NDEN YÜKSELEN HÜZÜNLÜ ÖZGÜRLÜK ÇAĞRILARI: İSTİKLÂL MARŞI VE ÖZGÜRLÜK İLÂHİSİ’NİN YAZILMA SÜREÇ

Özdemir Riganelis G.

Turkish Studies, cilt.14, sa.7, ss.3859-3890, 2019 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 14 Sayı: 7
  • Basım Tarihi: 2019
  • Dergi Adı: Turkish Studies
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.3859-3890
  • Karadeniz Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Dionysios Solomos’un (1798-1857) Yunan özgürlük hareketini duyarak İtalya’dan Zakynthos’a gelip Strani Tepesi’nde Mesologgi’den gelen savaş sesleri eşliğinde 1823’te yazdığı Özgürlük İlâhisi ile Mehmet Âkif Ersoy’un (1873-1936) kurtuluş mücadelesine edebî ve sosyal faaliyetleriyle destek olmak için İstanbul’dan Ankara’ya gelerek Tâceddin Dergâhı’nda yazdığı İstiklâl Marşı, farklılıkları da bulunmakla birlikte, birbirlerine oldukça benzer özellik gösterirler. Bestecileri Osman Zeki Üngör ve Nicolaos Halkiopoulos Mantzaros olan ve yalnızca ilk iki dörtlükleri besteli olarak okunan bu şiirlerden on kıtalık İstiklâl Marşı 12 Mart 1921’de, 158 dörtlükten oluşup dünyanın en uzun millî marşı olarak bilinen Özgürlük İlâhisi ise 4 Ağustos 1865’te resmî olarak kabul edilmiştir. Bu makalede her ikisi de millî şair olarak anılan Dionysios Solomos ve Mehmet Âkif Ersoy’un Yunan ve Türk halklarının ulusal meselelerine bakışı, sanatçı ve manevî önder olarak faaliyetleri; marşların yazılma, bestelenme ve resmî olarak kabul edilme süreçleri üzerinde durulacak, şekil ve içerik özellikleri ayrıntılı olarak analiz edilecektir. Her iki milletin başka düşmanlar yanında birbiriyle savaştığı ve özgürlük mücadelelerinin birbirlerine karşı olmayı gerektirdiği dönemlerde, benzer sosyal şartlar içerisinde doksan sekiz yıl arayla yazılan ve mücadelenin kutsallığını ön plana çıkaran her iki marşın benzerlik ve farklılıklarını toplumsal psikoloji bağlamında göstermenin amaçlandığı makalede bütün değerlendirmeler karşılaştırma yöntemiyle yapılacaktır. Genel olarak millî marşlarda öne çıkan kavramların Özgürlük İlâhisi’nde ve İstiklâl Marşı’nda birbirine çok benzer şekilde işlenmesinde toplum pskolojisinin olduğu kadar her iki sanatçının düşünme biçimlerinin benzer oluşunun etkisi de gösterilerek özgürlük, esaret, vatan, millet, kahramanlık, düşman, savaş, din ve kutsallık kavramları karşılaştırmalı olarak analiz edilecektir. Ayrıca her iki marşta düşman imgeleri değerlendirilirken çok uzun olması dolayısıyla oldukça detaylı bilgi veren Yunan millî marşında Türk imgesi üzerinde ayrıntılı durulacaktır. Anahtar Kelimeler: millî marş, Mehmet Âkif Ersoy, Dionysios Solomos, İstiklâl Marşı, Özgürlük İlâhisi.