Akademik Veri Yönetim Sistemi
Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (KOSBED), cilt.4, sa.2, ss.239-255, 2019 (Hakemli Dergi)
Öz Bayburt ili Karadeniz ile Doğu Anadolu arasında geçiş bölgesinde konumlanması nedeniyle köklü tarihi ve kültürel zenginliklere sahiptir. Kentin tarihi M.Ö. 4000’li yıllara kadar inmektedir. Kurulduğu dönemden günümüze kadar geçen zaman içerisinde farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış ve bu medeniyetlerin kültür, yaşayış ve inançlarıyla hem kent merkezi hem de kırsal yerleşmeleri şekillenmiştir. Kaynaklarda farklı isimlerle anılan kent, Evliya Çelebi’nin seyahatnamesinde ‘zengin yurt’ anlamına gelen Bayyurt olarak karşımıza çıkmaktadır. Kentin zengin tarihi gerek kentsel gerekse kırsal yerleşmelerinde, yaşam alanlarına ve mimariye kendine has özellikler kazandırmıştır. Kırsal mimarinin biçimlenişinde iklim, sosyal-ekonomik yapı ve çevresel faktörler önemli olmuştur. Bayburt kırsal mimari mirasının büyük bir bölümünü oluşturan evler tescil edilip koruma altına alınmamışlardır. Koruma altına alınmayan bu evlerin terk ve yerine yeni evlerin yapılması nedeniyle zamanla yok olma sürecine girmiştir. Kır yaşamının her türlü inceliğini yansıtan bu evler kültür varlıkları açısında önemli miras değerine sahiptir. Bu mirasın bütüncül ve uygun yaklaşımlarla korunarak gelecek kuşaklara aktarılması gereklidir. Bu çalışma kapsamında, Bayburt kırsal ev mimarisinin seçilen 11 adet köyde fotoğraflama, rölöve ve gözlem teknikleriyle tespit çalışmaları yapılmıştır. Alan çalışmasından elde edilen verilerle evlerin mimari özellikleri analiz edilerek tipolojiler oluşturulmuştur. Ayrıca evler çevresel veriler, yapı malzemesi, yapım teknikleri, plan, cephe ve diğer yapı elemanları bakımından incelenmiştir. Analiz sonuçları tablolar ve görsel malzeme ile desteklenerek sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Kırsal Mimari, Kırsal Ev, Koruma, Bayburt