Akademik Veri Yönetim Sistemi
MÜHJEO’2021: Ulusal Mühendislik Jeolojisi ve Jeoteknik Sempozyumu, İstanbul, Türkiye, 2 - 04 Haziran 2022, ss.123-130
Yüksek sıcaklıklara maruz kalan kayaçlarda meydana gelen değişimler “termal hasar faktörü”
adlı bir katsayı ile ifade edilir. Bu katsayının hesaplanmasında kullanılan parametrelerin sıcaklık
artışına bağlı olarak azaldığı kabul edilir. Bu nedenle literatürde önerilen eşitlikler sıcaklıkla
dayanımın arttığı kayaçlar için geçerli değildir. Literatürden farklı olarak bu çalışmada, literatürdeki
denklemler düzenlenmiş, “termal işlem katsayısı” adı verilen yeni bir eşitlik ile dayanımı değişken
davranış gösteren farklı kaya gruplarının birlikte değerlendirilmesine ve sınıflandırılmasına olanak
kılan bir grafik önerilmiştir. Çalışmada, kil içeriği yüksek kalkerli kayaçlar Eurocode tarafından
önerilen ve gerçek bir yangını temsil eden zaman-sıcaklık eğrileri kullanılarak 1000o
C’ye kadar
yüksek sıcaklıklara tabi tutulmuştur. Deney sonucunda tebeşirlerin dayanımının artan sıcaklıkla arttığı,
600o
C’den sonra ilksel değerden düşük dayanımların kaydedildiği belirlenmiştir. Aksine
kalkarenitlerde dayanımın her sıcaklık kademesinde azaldığı görülmüştür. Önerilen eşitlik ve grafik
kullanılarak, çalışma konusu tebeşirlerin 600o
C'ye kadar "tavlanmış bölgede" ve 800o
C'den sonra
"hasar bölgesinde" kaldığı ve kalkarenitlerin ise her sıcaklık kademesinde "hasar bölgesinde" kaldığı
ortaya koyulmuştur.