Yok Olmuş Bir Yapının Bellekteki Yeri: Trabzon Opera Binası

Yanılmaz Z., Yalçınkaya Ş.

İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, cilt.12, sa.25, ss.1-17, 2022 (Hakemli Dergi)

Özet

Günümüzde kentler, modernleşmenin bir adımı olarak hızla değişmekte ve bu değişim sonucunda zamanla kültürel ve biçimsel özgünlüklerini kaybederek aynı özellikleri taşımaya başlamaktadır. Bu çalışmada amaç, sosyo-kültürel yaşam içerisinde yer alan mimari yapıların kent kimliğinin ve toplumsal belleğin oluşması için korunması gerekliliğine dikkat çekmektir. Problem 1958’de yıkılan Trabzon Sümer Sineması özelinde ele alınmış olup, kent tarihinde önemli bir yere sahip olmasına karşın yok olan bir yapının toplum belleğinde ne ölçüde ve nasıl taşındığı irdelenmiştir. Buradan hareketle yapının kent yaşamı ve kimliği için önemini tespit edebilmek adına yapıyı görmüş-kullanmış kişiler ve araştırmacılardan oluşan 8 kişi ile görüşme yapılmıştır. Bu görüşmeler sonucunda kentlerde yer alan yapıların, kente ve kentliye sundukları işlev ve sağladıkları sosyal değerlerin önemi irdelenmiş ve bu yapıların fiziksel olarak yok olmasının zaman içerisinde yapının kente kazandırdığı değerlerin de yok olmasına neden olduğu ortaya koyulmuştur. Bir yapının eskimesi, işlev kaybı veya kapasite olarak yetersiz kalmasının yıkılması için bir gerekçe olarak sunulmaması ve kent için öneminin iyi sorgulanması gerekmektedir. Bu bağlamda yapılan çalışma ile kent kimliği için önem arz eden bir yapı ile ilgili veri elde etmenin yanı sıra kent kimliği ve sürekliliği açısından bu tür yapıların fiziksel varlığının korunabilmesi gerekliliğine de vurgu yapılmıştır.