HİSTORY STUDİES, cilt.4, sa.1, ss.359-371, 2012 (Hakemli Dergi)
gelen İngiliz seyyahlar bir şekilde ya Gümüşhane’den geçmişler yada Gümüşhane’de bulunan antik kalıntı ve eserleri incelemişlerdir. Seyyahların hatıratları incelendiğinde yoğunlaştıkları yüzyılın ikinci yarısında Karadeniz Bölgesi’ni araştıran ve büyük kısmı belli misyon altında Trabzon’a temel konunun demografik yapı, coğrafi özellikler ve Osmanlı vatandaşı Hıristiyan uluslar ile Müslüman olmakla birlikte etnik olarak Türk kimliğinden ayrı düşünülen vatandaşlar olduğu görülmektedir. Seyyahların araştırma ve hatıralarının belli konulara, örneğin W. Eleroy Curtis’in Trabzon-Gümüşhane-Tahran-Tebriz kervan yoluna, Biliotti’nin Sadak antik buluntularına, Austen H. Layard’ın Gümüşhane’deki madenlere yoğunlaşmış olması tek elden görevlendirilerek Bölgeye gönderildikleri tezini güçlendirmektedir. Ayrıca yine bu dönemde Amerikalı ve daha sonrasında Rus Devlet görevlilerinin İngiliz ve Alman seyyahlar ile aynı güzergâh üzerinde araştırma ve gözlemler yaparak bunları raporlamaları Gümüşhane’den geçerek Trabzon Limanı’na ulaşan ticaret yollarının önemini ortaya koymaktadır.
British travelers who came Black Sea and Trabzon area either way passed through Gümüşhane or arranged surveys in the antic sites of Gümüşhane. When their diaries searched it is seen that basic subjects travelers focused on are: demographic structure, surface morphology, Ottoman subject Christians and though they are Muslims other non-Turkish ethnic groups. Focusing on determined subjects for instance W. Eleroy Curtis in his diaries tackles with caravan route between Trabzon-Gümüşhane-Tahran-Tebriz, Billiotti tackles with Satak Satala antic settlement, Austen H. Layard tackles with mines in Gümüşhane prove the idea that travelers have been sent by an authority to explore these areas. Also, in this era American and Russian State Officials have surveyed and typed report on the same destinations with Germans and Englishmen. This case show us the importance of trade roads passing from Gumushane arriving to Port of Trabzon.