Akademik Veri Yönetim Sistemi
26. Ulusal ve 1. Uluslararası Farmakoloji Kongresi, 4 - 06 Kasım 2021, ss.252
Amaç: T Türkiye’de endemik bir tür olan Tchihatchewia isatide, ‘Allı gelin’ ve ‘Boya çiçeği’olarak bilinmektedir. Halk arasında antitüssif ve
yara iyileştirici olarak kullanılmakla birlikte literatürde bitkinin anti-inflamatuvar etkisini araştıran bir çalışma bulunmamaktadır. Çalışmamızda
Tchihatchewia isatide toprak üstü ekstrelerinin anti-inflamatuvar etkisi inflamatuvar mediyatörlerin oluşumunda rol oynayan siklooksijenaz
(COX-1 ve COX-2) ve 15-lipoksijenaz (15-LO) enzimleri üzerine in vitro enzim inhibisyonu çalışmaları ve in vivo akut inflamasyon modeli
kullanılarak değerlendirilmiştir.
Gereç- Yöntem: Tchihatchewia isatidea’nın toprak üstü kısımlarından n-butanol, hekzan, metanol ekstreleri hazırlandı. Ekstrelerin COX-1,
COX-2 ve 15-LO aktivitelerine etkisi in vitro spektrofotometrik yöntemle değerlendirildi. Yüksek oranda enzim inhibisyonu oluşturan ekstrenin
anti-inflamatuvar etkinliği formalin ile indüklenen pençe ödemi modelinde değerlendirildi. Bu amaçla, 8-12 haftalık dişi Balb/c
farelerin(n=8/grup) sağ arka pençelerine intraplantar formalin (%1, 20 µl) enjeksiyonu yapıldı. Formalin uygulamasından 30 dakika önce
farelere taşıyıcı (serum fizyolojik), ekstre (10 mg/kg ve 100 mg/kg) ve diklofenak (10 mg/kg) intraperitoneal olarak uygulandı. Formalin
uygulamasından 30, 60 ve 120 dakika sonra ödem kalınlığı (mm) ve ödem hacmi (µl) sırasıyla kumpas ve pletismometre ile ölçüldü. Sonuçlar
ortalama ± standart hata olarak sunuldu. Ekstrenin kimyasal bileşimi, sıvı kromatografisi–yüksek çözünürlüklü kütle spektrometrisi(LCHRMS)yöntemi ile analiz edildi.
Bulgular: Tchihatchewia isatidea n-butanol ekstresi (TIBE) COX-1, COX-2 ve 15-LO enzimleri üzerinde en potent inhibitör etkinlik gösterdi
(sırasıyla IC50 değerleri 51.25, 104.96 ve 47.98 µg/mL). In vivo akut inflamasyon modelinde, TIBE (10 mg/kg ve 100 mg/kg) ve diklofenak
formalin ile indüklenen ödem kalınlığı ve hacmindeki artışı anlamlı olarak azalttı (p<0.05). LC-HRMS analizinde TIBE’nin ana bileşikleri fumarik
asit, valinik asit, p-kumarik asit ve salisilik asit olarak tespit edildi.
Sonuç: Tchihatchewia isatidea’nin COX-1, COX-2 ve 15-LO enzim inhibisyonu ve güçlü anti-inflamatuvar etkinlik oluşturduğu ilk kez
gösterilmiştir. Potansiyel güçlü bir anti-inflamatuvar bileşik /bileşiklerin tespiti ve anti-inflamatuvar etkinin detaylı mekanizması
karşılaştırmalı ileri çalışmalarla yürütülmektedir. Bu çalışma Tarım ve Orman Bakanlığı, DKMP Genel Müdürlüğü, 12. Bölge Trabzon Şube
Müdürlüğü tarafından desteklenmiştir.
Anahtar Kelimeler: allı gelin, anti-inflamatuvar, inflamasyon, pençe ödemi, siklooksijenaz