Akademik Veri Yönetim Sistemi
Doğu Karadeniz’de Toplumsal Yapı Kültür ve Gündelik Hayat, Musa Yavuz ALPTEKİN, Editör, Serander Yayınları, Trabzon, ss.185-212, 2018
Trabzon
halkı anlamında Trabzon insanının karakteristik özelliklerini belirleme arzu ve
isteği, sayısı ve niteliği yeterli olmasa da farklı çalışmalara konu olmuştur.
Nitekim bu çalışmalardan bir kısmı bu kitapta da yerini almıştır. Söz konusu
çalışmaların önemli bir kısmı etnografik ve/veya katılımcı gözlemlere
dayanmaktadır. Bu çalışmalar klişe bir kısım izlenimler ve sezgilerle de
süslenegelmiştir. Ne var ki, Trabzon insanının karakteristik özelliklerini
belirlemek üzere bugüne kadar nicel ve nitel veri toplama tekniklerini kullanan
ve nesnel (pozitif) bir yaklaşımı benimseyen bir çalışma yapılmamıştır. Bu
çalışma bu açığı kapatma veya en azından böylesi çalışmalara ön örnek teşkil
etme amacıyla yapılmıştır. Bu çalışmada elde edilen veriler, Karadeniz Teknik
Üniversitesi’nin çeşitli bölümlerinde eğitim alan ve bu üniversiteye Doğu
Karadeniz Bölgesi dışındaki illerden gelen 255 öğrenciyle yapılan ankete
dayanmaktadır.
Ankette
söz konusu 255 öğrenciye çoktan seçmeli iki soru yöneltilmiştir. Bu sorulardan
ilki Trabzon insanının olumlu karakteristik özelliklerini ve ikinci soru da
olumsuz karakteristik özelliklerini belirlemeyi hedeflemiştir. Tam da bu
sebeple yani araştırmanın yöntemi ve sunduğu alternatifler sebebiyle, ortaya
çıkacak olumlu ve olumsuz karakteristik özelliklerin anketin sunduğu seçenekler
çerçevesinde özellikler olduğu dikkatten kaçmamalıdır. Her ne kadar olumlu ve
olumsuz nitelemeler objektif bir şekilde hazırlanmış ise de, Trabzon insanını
tam olarak ifade etmeye yetmeyebileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Bu
sorulardan ilki “Aşağıdakilerden hangileri sizce ortalama Trabzon insanının
olumlu karakteristik özelliklerindendir?” şeklinde sorulmuş ve 25 tane
karakteristik özellik sıralanmıştır. Bu karakteristik özellikler anketteki
sırasıyla şöyle verilmiştir: Zekidir,
Çalışkandır, Hoşgörülüdür, Yardımseverdir, İnsancıldır, Sabırlıdır, Dünyalığa
Önem Vermez, Merttir, Gözü Toktur, Dürüsttür, Güvenilirdir, Cömerttir,
Sakindir, Cesaretlidir, Sempatiktir, Empati kurar, Duyarlıdır, Vatanseverdir,
İyimserdir, Hemşericidir, Milliyetçidir, Muhafazakârdır, Devletçidir,
Bölgecidir, Açık sözlüdür. Ankete katılan öğrencilerden bu 25 seçenekten
beş tanesini seçmeleri istenmiş ve her birinin başına birden beşe kadar numara
koyarak en öne çıkan karakteristik özellikten en az öne çıkan karakteristik
özelliğe doğru bir sıralamanın oluşmasına yardımcı olması talep edilmiştir. Nitekim
yapılan anket çalışması bize en öne çıkan olumlu karakteristik özellikleri vermiştir.
Benzer
yöntem Trabzon insanının olumsuz karakteristik özelliklerini belirlemek için de
uygulanmış ve soru anketteki şekliyle şöyle sorulmuştur: “Aşağıdakilerden
hangileri sizce ortalama Trabzon insanının olumsuz karakteristik
özelliklerinden olabilir?” Bu soruya cevap alabilmek üzere bu kez öğrencilere
22 seçenek sunulmuştur. Bu seçenekler ise ankette sırasıyla şöyle yer almıştır:
Acelecidir, Tutucudur, Cimridir,
Paracıdır, Doğruyu söylemez, Güven vermez, Düzenbazdır, Tembeldir, Fırsatçıdır,
Bencildir, Kendini beğenmiştir, Dar görüşlüdür, Kibirlidir, Korkaktır,
İticidir, Kötümserdir, Düşüncesizdir, Fevridir, Asabidir, Cahildir,
Patavatsızdır, Müstehcen ve argo konuşur.
Anket
sorularını cevaplandıran 255 kişiden araştırma konusuyla daha fazla ilgili
olduğu anlaşılan 15 kişisiyle ayrıca derinlemesine mülakat da yapılmış ve
konuyla ilgili olumlu ve olumsuz anılarının yanı sıra genel yorumlarını da
anlatmaları talep edilmiştir. Bu 15 kişinin 7’si kadın ve 8’i erkek
öğrencilerden oluşmaktadır. Benzer bir şekilde bu 15 katılımcının yaşları da 20
ile 24 aralığındadır. Derinlemesine mülakat çalışmasına katılan 15 öğrencinin
hepsi de Türkiye’nin Doğu Karadeniz Bölgesi dışında kalan illerinden gelen
öğrencilerdir. Dolayısıyla hepsi de Trabzon insanını değerlendirebilecek dış
bakışa sahip kişilerdir. Bu 15 kişinin dördü Ankara’dan, ikisi İzmir’den ve
geri kalanlar da Bursa, Çanakkale, Erzincan, Erzurum, Hatay, İstanbul, Kocaeli,
Konya ve Manisa’dan gelen birer kişiden oluşmaktadır.