Yerel Hizmet Sunumunda Yeniden Belediyeleştime Eğilimleri ve Belediye İş Birlikleri


Erdem N.

Çağdaş Yerel Yönetimler, cilt.34, sa.2, ss.25-50, 2025 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 34 Sayı: 2
  • Basım Tarihi: 2025
  • Dergi Adı: Çağdaş Yerel Yönetimler
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.25-50
  • Karadeniz Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

1970’li yıllarla birlikte yerel yönetimlerde neoliberal politikaların etkisiyle benimsenen özelleştirme girişimleri, hizmetlerin piyasa merkezli sunumunu yaygınlaştırmıştır. Ancak özelleştirilen hizmetlerin fiyatlandırmalarındaki artışlar, hizmet kalitesinden kaynaklanan memnuniyetsizlikler ve hizmetler için gerekli altyapı yatırımlarının yerine getirilmemesi ya da getirilememesi gibi beklenen faydaları sağlamaması, özellikle son yıllarda yerel kamu hizmetlerinin yeniden belediyeleştirilmesini sıklıkla gündeme getirmeye başlamıştır. Birçok ülkede, kent ve kasabalar (ulus altı birimler) daha önce kısmen ya da tamamen özel sektöre devrettiği yerel hizmetleri tekrar kamu mülkiyetine geri getirmek için (sözleşme bitiminden sonra ya da sözleşme bitimini beklemeksizin) girişimlerde bulunmaktadır. Diğer yandan, yeniden belediyeleştirmenin kavramsal boyutuna, dinamiklerine, itici etkenlerine ve ortaya çıkardığı etkilere ilişkin sınırlı sayıda çalışmanın varlığı dikkat çekmektedir. Yeniden belediyeleştirme hakkındaki tartışmalar, çalışmalarda örnek uygulamalar üzerinden değerlendirilmekte ve bu nedenle üzerinde ortak bir karara varılmış bilgilere henüz ulaşılamadığı görülmektedir. Çalışma kapsamında, yeniden belediyeleştirme kavram, kapsam ve dinamikleri yönünden ele alınarak, literatürdeki son gelişmeler değerlendirilmiştir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, yeniden belediyeleştirme sürecine ilişkin güncel gelişmelerin incelenmesi ve söz konusu sürece ilişkin literatürün desteklenmesidir. Çalışmada, ikincil kaynakların incelenmesi yoluyla literatür araştırması yapılmış ve yeniden belediyeleştirme uygulamalarının hayata geçirildiği çeşitli ülke örnekleri incelenmiştir. Yeniden belediyeleştirmenin hayata geçirildiği örneklerde, pragmatik ve politik olmak üzere iki eğilimin etkili olduğu ortaya çıkmaktadır. Pragmatik eğilimler, yeniden belediyeleştirme sürecindeki itici nedenleri, özelleştirilen yerel hizmetlerin ortaya çıkardığı fiyat, kalite ve hizmet sorunlarına yönelik bir çözüm olarak sunarken, politik eğilimler ise yeniden belediyeleştirmeyi daha “ilerici” ve radikal bir dönüşüm olarak ele almaktadır. Çeşitli ülkelerdeki yeniden belediyeleştirme örnekleri, süreci etkileyen itici nedenlerin, ülkeden ülkeye, hatta aynı ülke içinde kentten kente değişebileceğini göstermektedir. Son olarak yeniden belediyeleştirmeye ilişkin güncel gelişmeler kapsamında belediyeler arası iş birliklerinin de son yıllarda gündeme gelmekte olduğu görülmektedir.
The privatization initiatives adopted by local governments in the 1970s under the influence of neoliberal policies popularized market-based service provision. However, the failure of privatized services to deliver the expected benefits, such as price increases, dissatisfaction with service quality, and the failure or inability to make the necessary infrastructure investments for services, has led to the re-municipalization of local public services becoming a popular issue, especially in recent years. In many countries, cities and towns (sub-national units) are taking initiatives to bring back into public ownership (either at the end of the contract or without waiting for it to end) local services that have previously been partially or fully transferred to the private sector. On the other hand, there is a limited number of studies on the conceptual dimension, dynamics, drivers and impacts of re-municipalization. The discussions on re- municipalization are evaluated through case studies, and therefore it is observed that there is not yet a unanimous consensus on this issue. The study discusses the concept, scope and dynamics of re-municipalization and evaluates recent developments in the literature. In this context, the aim of the study is to examine the current developments in the re-municipalization process and to support the literature on this process. In the study, a literature review was conducted through the examination of secondary sources and different country cases where re-municipalization practices have been implemented were examined. In the cases where re-municipalization has been implemented, two tendencies, pragmatic and political, seem to be at effect. While pragmatic tendencies present the driving reasons behind re-municipalization as a solution to the price, quality and service problems caused by privatized local services, political tendencies consider re- municipalization as a more "progressive" and radical transformation. The examples of re-municipalization in different countries show that the driving forces behind the process can vary from country to country and even from city to city within the same country. Finally, inter-municipal cooperation has also been on the agenda in recent years in the context of current developments in re-municipalization.