Akademik Veri Yönetim Sistemi
23. Ulusal Su Ürünleri Sempozyumu, Elazığ, Türkiye, 23 - 25 Eylül 2025, ss.19, (Özet Bildiri)
Amaç: Bu çalışmada, su ürünleri yetiştiriciliğinde önemli ekonomik kayıplara yol açan bakteriyel
laktokokkosis hastalığına karşı, Aquanetic Laboratuvarında geliştirilen DNA tabanlı "Aquanetic- Lac"
aşısının etkinliği değerlendirilmiştir.
Materyal ve Yöntem: Aşının taşınmasında kullanılmak üzere kitosan nanoparçacıkları, iyonik jelasyon ve
kompleks koaservasyon yöntemleriyle sentezlenmiş, en iyi sonucu veren yöntem tercih edilmiştir.
Nanoparçacıkların boyut, yüzey yükü ve morfolojik özellikleri Zetasizer ve Taramalı Elektron Mikroskobu
ile karakterize edilmiştir. Denemelerde model balık olarak gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss)
kullanılmıştır. Oral uygulamalarda kitosan nanoparçacıklarıyla hazırlanan aşı; 0,5 µg/balık dozda 7 gün, 1
µg/balık dozda 3 gün ve 2 µg/balık dozda 1 gün süreyle verilmiştir. İntraperitoneal enjeksiyon
uygulamalarında ise 0,5 µg/balık, 1 µg/balık ve 2 µg/balık dozları kullanılmıştır. Aşılama sonrası 21. günde
tüm gruplar Lactococcus garvieae suşu ile enfekte edilmiştir. Enfekte olan balıklardan izole edilen
bakterilerin tür teşhisi yapılmıştır.
Bulgular ve Sonuç: İyonik jelasyon yöntemiyle sentezlenen kitosan nanoparçacıklarının ortalama boyutu
179,5 nm, polidispersite indeksi 0,16 ve zeta potansiyeli +25,9 mV olarak ölçülmüştür. Kitosan-aşı
komplekslerinin enkapsülasyon verimi %92 olarak belirlenmiştir. Ön doz denemeleri sonucunda,
intraperitoneal yolla uygulanan 1 µg/balık dozunun en yüksek koruma sağladığı görülmüştür. Çalışma
sonuçları, geliştirilen Aquanetic-Lac DNA aşısının hem oral hem de enjeksiyon yoluyla uygulanabilir
olduğunu ve özellikle kitosan nanoparçacıklarının balıklarda stres yaratmadan, yenilikçi ve etkili bir aşı
taşıyıcı sistemi olarak kullanılabileceğini ortaya koymuştur.
Anahtar Kelimeler: Laktokokkosis, DNA aşısı, Kitosan, Nanoparçacık, Oral aşılama
Teşekkür: Bu araştırma TÜBİTAK 1004 Programı kapsamında yürütülen 22AG065 numaralı proje tarafından
desteklenmiştir.