Fuzuli'nin Leylâ vü Mecnûn Mesnevisinin Dibacesi Hakkında Bazı Mülahazalar


KAÇAR M., KOŞİK H. S.

TEKE Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, vol.3, no.2, pp.154-166, 2014 (Peer-Reviewed Journal)

Abstract

On studies with mathnawi of Leylâ and Majnun by Fuzûlî, it is state that the poet written this mathnawi in order to prove "Majnun passes at metaphoric love to divine love" and the idea is summarized by ??"it is reached at Leylâ to God". However, when it is thought on foreword and part of story, it is seen that this mathnawi narrates adventure of man who looking for divine love, such a thing is not possible to Majnun give up at Leylâ, in fact, a kind of maturity that Majnun surpass process to be worthy of Leylâ. In fact, at part of foreword work, Fuzûlî  tells that the elements of the story used as a symbol. In this section, Fuzûlî says that the story is pretext and he actually wants to tell hidden truths and secrets of divine love and in his  use of symbols that correspond to what is actually stated. In this study, the foreword of Leylâ and Majnun that they did not stop on the part of those who write about the work in detail analyzed and answer the question of what it actually looked kind of love told. So, it will be tried to contribute to a correct understanding of  Leylâ and Majnun.

Leylâ vü Mecnûn mesnevîsiyle ilgili çalışmalarda, Fuzûlî’nin bu eseri “Mecnûn’un mecâzî aşktan ilâhi aşka geçişi” düşüncesini ispatlamak amacıyla yazdığı söylenmekte ve bu iddia “Leylâ’dan Mevlâ’ya ulaşmak” şeklinde ifade edilmektedir. Oysa eserin dîbâce ve hikâye kısımları birlikte değerlendirildiğinde, bu eserin “ilâhî aşkı arayan insanın mâcerâsı”nı ele aldığı, Mecnûn’un Leylâ’dan vazgeçmesinin söz konusu olmadığı, aslında Mecnûn’un Leylâ’ya lâyık olmak için bir tür olgunlaşma sürecinden geçtiği görülür. Nitekim Fuzûlî eserinin dîbâce kısmında, hikâyedeki unsurların birer sembol olarak kullanıldığını net bir şekilde açıklamaktadır. Fuzûlî bu bölümde, hikâye anlatmanın bir bahane olduğunu, aslında mecâz yoluyla ilâhî aşkın sırları ile gizli hakîkatlerini anlatmak istediğini söylemekte ve eserinde kullanacağı sembollerin gerçekte neye tekabül ettiklerini belirtmektedir.

            Bu çalışmada, Leylâ vü Mecnûn hakkında yazı yazanların genellikle üzerinde durmadıkları dîbâce kısmı ayrıntılı bir şekilde tahlil edilerek eserin aslında ne anlattığı sorusuna yazar merkezli bir cevap aranacaktır. Böylece Leylâ vü Mecnûn’un daha doğru anlaşılmasına katkı sağlanmaya çalışılacaktır.