Hastane Birimlerinin Yerleşim Problemi (Facility Layout): Bir Örnek Uygulama

Yeşildağ A. Y.

6. ULUSLARARASI ERCİYES BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR KONGRESİ, Kayseri, Türkiye, 1 - 02 Eylül 2021, ss.268-276

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Kayseri
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.268-276
  • Karadeniz Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Sağlık hizmeti talebinin sürekli arttığı bir ortamda kurumların mekânsal organizasyonlarının hasta sirkülasyonu, poliklinikler arası konsültasyonlar, laboratuvar ve radyoloji birimlerine yapılan istemlerin dikkate alınmadan tasarlanması birçok sorunu beraberinde getirmektedir. Hastaların kat ettikleri toplam mesafeyi en aza indirecek şekilde hastane birimlerini yerleştirme sorunu, Kuadratik Atama Problemi (KAP) olarak formüle edilebilmektedir. Bu çalışmanın amacı, yapımı devam eden bir hastanenin birimlerinin yerleştirilmesine yönelik bir atama uygulaması yaparak öneride bulunmaktır.  Çalışmanın tasarımında CDIST olarak ifade edilen birimler arası ilişki ve mesafelerin en optimal olduğu yerleşim önerilmektedir. Başka bir ifadeyle birbiriyle ilişkisi yüksek olan birimler arasındaki mesafenin en az indirilmesi neticesinde hasta sirkülasyonundaki israfın ortadan kaldırılması gerektiği fikrinden esinlenilmiştir. Örnek uygulama çalışmasında bir üniversite hastanesinin inşaatı devam etmekte olan çocuk hastanesi binası için yerleşim önerisinde bulunmak adına mevcut hastanenin en yoğun olan 5 polikliniği, laboratuvar ile radyoloji birimlerine ait 18 yaş altı hastalara ilişkin 1 yıllık veriler kullanılmıştır. Birimlerin en optimal yerlere yerleştirilmesi neticesinde hastaların kurum içi ulaşımını minimize etme amacıyla kurulan denklem; En az toplam maliyet= Birimler arası (mesafe*yoğunluk) {MinimizeTC= S Dij*Wij} denklemidir. Denklemdeki mesafe, rastgele yerleştirilen başlangıç yerleşimdeki odalar arasındaki kurmaca mesafeyi, yoğunluk ise üniversite hastanesinin Mart 2020- Mart 2021 arasındaki döneme ait 18 yaş altı başvurulara ilişkin konsültasyon sayıları ve radyoloji ve laboratuvar istemlerinin normalize değerlerini ifade etmektedir. Denklem, çözücü eklentili Excel programıyla çözülmüştür. Birimler arası konsültasyon sayıları, laboratuvar ve radyoloji istemlerinin yoğunluk (iş akış) parametreleri, odalar arası mesafelerle çarpılıp toplamları alınarak metre cinsinden maliyet hesaplanmıştır. İlk yerleşimde 44340 metre olan ulaşım maliyeti 28140 metreye indirilmiştir. Birimlerin önerilen biçimde konumlandırılması durumunda kurum içi hareket maliyetinde %36,5 düzeyinde bir tasarruf sağlanmış olacaktır.