Akademik Veri Yönetim Sistemi
Turkish Studies – International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, cilt.9, sa.10, ss.541-556, 2014 (Hakemli Dergi)
1960-80 cumhuriyet dönemi Türk mimarlığının ele alındığı bu çalışmada öncelikle mimarlığın nasıl bir ortamda geliştiği, daha sonra ise bu dönemde ortaya çıkan mimarlık ürünleri ve eğilimlerinin neler olduğu açıklanmıştır. Türkiye 1960’lardan itibaren siyasi, ekonomik ve toplumsal anlamda birçok gelişmeye sahne olmuştur. Örneğin, sanayi ve ticaretin gelişmesi paralelinde ortaya çıkan kentleşme olgusu; Batı’yla gelişen çok yönlü ilişkiler sonucu, çoğulcu bir dünya görüşü ve onun getirdiği yeni kavramlar daha önce bu denli gündemde olmayan gelişmelerdir. Bu bağlamda, 1960 askeri müdahalesiyle birlikte birçok değişimin yaşandığı bu dönem, siyasal ve kurumsal gelişmeler, mimarların toplum içerisinde değişen rolü, mimarlık okulları ve eğitim sistemindeki gelişmeler, ekonomik ve sektörel gelişmeler olmak üzere dört alt başlık altında incelenmiştir. Demokratik ve çoğulcu bir ortamda ortaya çıkan mimarlık uygulama ve düşünceleri ise uygulama/yapılar ile mimari düşünce ve eğilimler olmak üzere iki alt başlık altında derlenmiştir. Uygulamanın giderek devletten özel sektöre geçişini simgeleyen holdingler, gelişen endüstri faaliyetlerinin bir sonucu olan endüstri yapıları, sayısı artan eğitim yapıları, yine sanayileşme ve artan nüfusla birlikte ortaya çıkan kentleşme ve konut sorununun çözümüne yönelik kentsel ölçekli çalışmalar, iç turizmin canlanması sonucu etkinlik alanına dönüşen tatil köyleri ve yazlıklar bu dönemde öne çıkan yapı türleridir. Bu yapıların uygulanmasında etkili olan mimari düşünce ve eğilimler ise giderek etkisi azalan rasyonalist-pürist anlayış, organik mimari, çok parçalılık anlayışı, brütalizm, yeni anıtsallık ve sembolizm, yeni bölgeselcilik ve birkaç uygulama ile de olsa etkisini göstermeye başlayan postmodernizm olmuştur.
In this study 1960-80 republican period of Turkish architecture was discussed. In this content, firstly the atmosphere of the architecture and then architectural works and trends that were occurred in this period were described. Turkey was the scene of many developments in terms of political, social and economic since the 1960s. The developments such as urbanization phenomenon that occurred parallel to the dev elopment of industry and trade or pluralistic world view and its new concepts which were the results of multi-faceted relations with the West were not so much on the agenda before. In this context, many changes occurred during this period with the 1960 military coup and it was studied under four sub-headings, including political and institutional developments, the role of the architects that was changing in the society, developments in architecture schools and education systems, economic and sectorial developments. The architectural practice and ideas/thoughts, emerging in a democratic and pluralistic atmosphere were compiled under two sub-headings: practice/buildings and architectural thoughts and trends. The building types that stand out in this period are holdings, symbolizing the transition of architectural practice from government to private sector, industrial buildings as a result of developed industrial activities, education buildings, urbanization which emerged with the industrialization and increasing population and urban-scaled studies for the solution of housing problems, holiday village and summer houses as a result of revival of domestic tourism. The influential architectural thoughts and trends in the practice of these buildings are rationalist-purist approach whose influence was increasingly descending, organic architecture, multipartial approach, brutalism, new monumentality and symbolism, new regionalism and postmodernism that began to have an effect with a few applications.