Kömürün Kendiliğinden Yanma Eğilimi Tespit Yöntemlerinin İncelenmesi


İnal S., Erkan İ., Aydıner K.

2. Türk Dünyası Mühendislik ve Fen Bilimleri Kongresi, Antalya, Türkiye, 7 - 09 Kasım 2019, cilt.3, ss.292-301

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Cilt numarası: 3
  • Basıldığı Şehir: Antalya
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.292-301
  • Karadeniz Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Uzun yıllardır insanlığın önemli enerji kaynaklarından biri olan ve yakın gelecekte de tüm çevre kaygılarına rağmen başta gelişmekte olan ülkeler olmak üzere önemini tüm Dünya’da devam ettireceği düşünülen kömürün en önemli problemlerinden birisi kendiliğinden yanmasıdır. Kömür; açık ve yeraltı ocaklarında, üretim sırasında ya da termik santrallerde kullanım için stoklarda ve silolarda yani bulunduğu her yerde gerekli önlemler alınmadığı taktirde kendiliğinden yanabilmektedir. Bununla birlikte kömürleşme derecesi düşük olan linyitlerin genel olarak kendiliğinden yanmaya daha eğilimli oldukları bilinildiği gibi ülkemiz kömür rezervlerinin de büyük çoğunluğu linyitlerden oluşmaktadır. Bu sebeple kömürün kendiliğinden yanması ülkemiz için ayrıca önemli bir husustur. Bu problemle ilgili 20. yüzyılın ortalarından beri önemli çalışmalar yapılmakla beraber günümüzde hala bu çalışmalar olanca hızı ile devam etmekte olup, hala daha kömürün kendiliğinden yanma mekanizması tam olarak anlaşılamamıştır. Günümüzde kömür oksijen etkileşimi prensibine dayandırılarak kömürün oksidasyonu üzerinden değerlendirilen kömürün kendiliğinden yanması farklı aşamalardan oluşan lineer olmayan kinetik bir süreçtir. Bu aşamaların değerlendirilmesi için kömürün çeşitliliği ve çalışılan konunun içeriğine de bağlı olmak üzere zaman zaman farklı metotların kullanılması ve/veya bu karmaşık mekanizmanın daha detaylı bir şekilde açıklanabilmesi için birden fazla metodun birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada kömürün kendiliğinden yanma mekanizmasının değerlendirilebilmesi için kullanılan metotların onlarcasının içerisinden günümüzde en yaygın olarak kullanılan bir kısmına değinilerek ülkemiz açısından oldukça önemli olan bu problemin tespiti ve değerlendirilmesi açısından araştırmacılara kolaylık sağlayabilecek bir kaynak oluşturulmaya çalışılmıştır.

For many years coal was a very common and important energy source for humans and despite all environmental concerns it will be, especially for developing countries. Beside coal's very common usage for energy, it has some difficulties as spontaneous combustion. The spontaneous combustion of coal can easily occur at open and underground mine pits, stockpiles and silos when the necessary precautions were not taken. However, lignites with low rank are more proneness to spontaneous combustion and as well-known most of Turkey’s coal reserves are consists of lignites. Due to this fact, spontaneous combustion of coal is especially an important matter for Turkey. This problem has been studied almost at the middles of the 20th century and still protects its importance and still being studied and yet the mechanism of spontaneous combustion of coal could not be understand clearly. Today, the spontaneous combustion of coal, which is a non-linear and kinetic process composed of different stages, is explained by coal-oxygen interaction principle. To evaluate these stages, depending on the coal type and the aim of the study, different methods can be used sometimes as individually or astogether to explain this complex mechanism. In this study, widely used methods to determine the spontaneous combustion mechanism of coal, was investigated and collected to prepare a guide for researchers for their further investigations.