İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN SOSYOLOJİK ANALİZİ: DEĞİŞEN İKLİM DEĞİŞEN TOPLUM


Alkan E. Ö.

III. INTERNATIONAL ISTANBUL CURRENT SCIENTIFIC RESEARCH CONGRESS , İstanbul, Türkiye, 8 - 09 Şubat 2023, ss.653-654, (Özet Bildiri)

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.653-654
  • Karadeniz Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

İnsan ve çevre (doğal unsurlar) ilişkisine bakıldığında karşılıklı bir ilişkinin olduğu görülmektedir. Yani insanın çevreyi etkilediği kadar çevrenin de insanı ve toplumları etkilediği bilinmektedir. Dolayısıyla doğal unsurlar, insan ve toplum hayatında büyük öneme sahiptir. Bu kapsamda bir bölgede uzun bir süre boyunca gözlemlenen meteorolojik olayların ortalaması olarak tanımlanan iklim, en temel doğal unsurlardan biridir. Diğer doğal unsurlar gibi iklim de bir yandan insanlardan etkilenirken öte yandan insanları ve toplumları etkilemektedir. İnsan ve toplum hayatı için bu kadar önemli etkiye sahip olan iklim, geçmişten beri sosyal bilimcilerin dikkatini çekmiştir. Genelde doğal unsurların, özelde ise iklimin toplumsal yapıyı değiştirdiği ve şekillendirdiği pek çok düşünür tarafından dile getirilmiştir. Şüphesiz bunlardan en bilineni İbn-i Haldun’un (1332-1406) “Mukaddime” adlı eserinde bahsettiği “yedi iklim” anlayışıdır. Benzer şekilde Montesquieu’nin (1689-1755) “Kanunların Ruhu Üzerine” ve Fernand Braudel’in (1902-1985) “II. Felipe Döneminde Akdeniz ve Akdeniz Dünyası” adlı eserlerinde doğal unsurların toplumsal yapı üzerindeki etkilerinden bahsedilmektedir. Günümüze daha yakın dönemlere gelindiğinde ise Ulrich Beck, ileri modernleşme sürecinin bir sonucu olarak ortaya çıkan küresel ısınma ve iklim değişikliği gibi risklerin tüm dünyayı tehdit ettiğini ve “sanayi toplumu”ndan “risk toplumu”na doğru değişim yaşandığını ifade etmektedir. Bu çerçevede bu çalışmanın amacı yukarıda bahsedilen isimlerin düşünceleri üzerinden öncelikle doğal unsurların toplumsal yapıya etkisini ortaya koymak ve daha sonra küresel ısınma ve iklim değişiminin toplumsal yapıya yansımalarının neler olduğunu veya olacağını vurgulamaktır. Bu amacı gerçekleştirmek için nitel araştırma desenlerinden literatür taramasına başvurulmuştur. Yapılan araştırmayla; doğal unsurların birey ve toplum hayatı üzerinde kalıcı izler bıraktığı ve küresel ısınma/iklim değişikliğinin ise getirdiği sorunlarla ekolojik zinciri bozduğundan dolayı sosyal yapıda çeşitli olumsuzluklara neden olacağı sonucuna varılmıştır. Söz konusu olumsuzlukları engellemek veya azaltmak adına bireylerde çevre bilincinin oluşturulması ve küresel ısınmaya neden olan kaynaklara yönelik ulusal ve uluslararası düzeylerde etkin politikalar geliştirilmesi önerilerinde bulunulmuştur.

Anahtar Kavramlar: Küresel Isınma, İklim Değişikliği, Risk Toplumu, Sosyal Değişme 

There is a reciprocal relationship between human and environment (natural elements). In other words, it is known that the environment affects people and societies as much as people affect the environment. Therefore, natural elements have great importance in human and social life. In this context, the climate, which is defined as the average of meteorological events observed in a region over a long period of time, is one of the most basic natural elements. Climate, like other natural elements, is affected by people on the one hand, and affects people and societies on the other. Climate, which has such an important effect on human and social life, has attracted the attention of social scientists from past to present.  It has been stated by many thinkers that natural factors in general, and climate in particular, change and shape the social structure. Undoubtedly, the most well-known of these is the understanding of “seven climates” mentioned by Ibn Khaldun (1332-1406) in his work called Muqaddimah. Similarly, The Spirit of Laws by Montesquieu (1689-1755) and Fernand Braudel’s (1902-1985) The Mediterranean and the Mediterranean World in the Age of Philip II make mention of the effects of natural elements on the social structure. When it comes to the more recent periods, Ulrich Beck states that risks such as global warming and climate change that arise as a result of the advanced modernization process threaten the whole world and that there is a change from “industrial society” to “risk society”. In this context, the aim of this study is to reveal the effects of natural elements on the social structure through the thoughts of the names mentioned above, and then to emphasize what the reflections of global warming and climate change are or will be on the social structure. To this end, literature review, one of the qualitative research designs, was used. With the research made, it is concluded that natural elements leave permanent traces on individual and social life and that global warming/climate change will cause various negativities in the social structure because it disrupts the ecological chain with the problems it brings. In order to prevent or reduce the aforementioned negativities, suggestions are made to create environmental awareness in individuals and to develop effective policies at national and international levels for the sources that cause global warming.

Keywords: Global Warming, Climate Change, Risk Society, Social Change