Bebek ve devam sütü formüllerinde şeker, florür ve eser elementler: Karyojenik potansiyel ve toksikolojik risk değerlendirmesi

AMAÇ: Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de yaygın olarak kullanılan 0–6 ay, 6–12 ay ve 12 ay üzeri bebek ve devam sütü formüllerinin etiket bilgilerini inceleyerek şeker, flor ve bazı eser element içeriklerini karşılaştırmak; bu bağlamda potansiyel çürük riskleri ile olası toksikolojik riskleri değerlendirmektir. YÖNTEM: Pazar araştırmasıyla 11 markadan toplam 37 ürün seçildi. Her ürünün etiketinden 100 mL hazırlanmış devam sütü başına karbonhidrat, şeker, laktoz, flor, demir, çinko ve diğer eser element değerleri kaydedildi. Veriler yaş grupları içinde ve gruplar arasında karşılaştırıldı. BULGULAR: 0–6 ay ürünlerinde karbonhidratın büyük kısmı laktozdan oluşmakta, ancak bazı ürünlerde miktar belirtilmemektedir. 6–12 ay ve 12 ay üzeri gruplarda şeker oranı diğer gruplara göre daha yüksektir ve bu durum erken çocukluk çağı çürüğü riskinin arttığı döneme denk gelmektedir. Süt bazlı formüllerin karbonhidrat içeriği, soya bazlı ve protein hidrolize formüllere kıyasla daha düşüktür. Bulgular, 6–12 ay ve 12 ay üzeri formüllerde demir düzeylerinin daha yüksek, florun tüm gruplarda düşük olduğunu göstermektedir. Çinko ve selenyum içeriklerinde yaşa bağlı değişimler izlenmiş, D3 vitamini miktarlarında ise yaş ilerledikçe hafif artış eğilimi saptanmıştır. SONUÇLAR: Bebek sütü formüllerinin içerikleri yaşa bağlı olarak değişmekte olup, özellikle 6–12 ay grubundaki yüksek şeker düzeyleri erken çocukluk çağı çürüğü riskini artırabilecek seviyelerdedir. Flor konsantrasyonları florosize neden olabilecek düzeyin altında bulunurken, demir, çinko ve selenyum gibi eser elementler ağız sağlığını dolaylı yoldan destekleyebilmektedir. Çocuk diş hekimlerinin devam sütlerinin içerikleri konusunda farkındalıklarının artırılması ve velilere bu bilgiler ışığında önerilerde bulunmaları, koruyucu ağız sağlığı yaklaşımlarının güçlenmesine katkı sağlayacaktır.