Akademik Veri Yönetim Sistemi
IV. Ulusal Ormancılık Kongresi, Antalya, Türkiye, 15 - 16 Kasım 2017, ss.43-52
Özet: Ormancılık tarihi insanlık tarihi ile başlar. Ormanlar insanlığın karşısına çıkan en önemli doğal kaynak olarak tarihteki yerini almıştır. Özellikle sanayi devrimi ile ormanlar üzerindeki baskılar daha da artmış ve yaşanan siyasal ve ekonomik gelişmeler ormanlar üzerine veya zaman zaman da ormanlar ülkeler arasında çatışmalara neden olmuştur. Bu bildiri ile Osmanlı döneminden günümüze ormanların savaşlar üzerine etkisi veya savaşların ormanlar üzerine etkilerine ilişkin değerlendirmeler yapılacaktır. Bu amaçla ele alınan ilk siyasal olgu Kavalalı Mehmet Ali Paşa isyanıdır. Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın isyanı ve Osmanlı Devletini 20 yıldan fazla bir süre uğraştırması ve belki de ekonomik ve siyasal çöküşün çok önemli bir nedeni olmasının temelinde Lübnan yöresindeki sedir ormanlarına sahip olmak isteği önemli bir yer tutmaktadır. 1853-1856 yılları arasında yaşanan Kırım Savaşı da birçok bilim adamı tarafından ülkemizde ormanların, mali yapıyı düzeltebilmek amacıyla satılmaya başlamasının bir nedeni olarak görülmektedir. Bu savaş sonucunda Osmanlının mali yapısı bozulmuş ve büyük miktarlarda borca girilmiştir. Borçların ödenebilmesi için başvurulan çarelerden birisi olarak ormanlar ön plana çıkmıştır. Ormanlar I. dünya savaşı öncesinde verilen demiryolu imtiyazlarına da konu olmuştur. I. Dünya savaşını sırasında da azalan ve fiyatı artan kömürün yerine trenlerin çalıştırılması için odun kullanımıyla yine ormanlar büyük ölçüde tahrip edilmiştir. Kurtuluş savaşı sırasında çıkarılan “baltalık yasası” ve savaş sonrasında yaşanan iskan sorunları orman tahrip sürecini devam ettirmiştir. Son olarak 2. Dünya savaşında da ormanlar bu defa tahkimat amacıyla ve savaş araç-gereç ve gıda depolarının yapımı amacıyla gerekli olmuştur. Yine bu süreçte Trakya’da yapılan “Çakmak Hattı” isimli savunma koruganlarının yapımında da önemli miktarda kereste kullanılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Osmanlı, sedir ormanları, kırım, dünya savaşı