Wooden Sermon Platforms In Of District of Trabzon


Creative Commons License

Önal R. Ç.

ATATURK UNIVERSITESI. TURKIYAT ARASTIRMALARI ENSTITUSU DERGISI, no.71, pp.441-478, 2021 (Peer-Reviewed Journal)

Abstract

Westernization, which corresponds to the last two hundred years of the Ottoman Empire, marks the alienation tendency and practices showing its effect in many areas; one of the areas in which that can be seen most clearly is architecture. In this period when the decoration was especially differentiated, the buildings adapted to the dynamism that coluld be seen in interior and exterior architectural elements. One of the cities where a change in style that was effective in Istanbul, the capital of the period, and then spread to all of Anatolia, was experienced, is Trabzon showing a unique development line with examples of provinces as well as urban architecture. In this article, which focuses on examining the traces of western styles on rural samples through the sermon platforms in the liturgical works group in Of district, the nine sermon platforms, reflecting the changing stylistic features, were examined in terms of their typology and decorations, and were evaluated in terms of both its period and its place in the architecture of the region. The change in the style of decoration that makes the western styles noticeable in these wooden sermons, which have been brought to architecture with two different typologies, has been provided with the intensive use of ornamental elements such as still life patterns, tulips, S-C folds, decorative arches, grape bunches, determination of the borders of the ornaments by giving them in panels or belts, and the composition of the area by blending it with geometric and herbal elements.

Osmanlı Devleti’nin yaklaşık son iki yüz yılına karşılık gelen Batılılaşma, birçok alanda etkisini gösteren yabancılaşma eğilimini ve uygulamalarını imlemektedir; bunun en net okunabildiği alanlardan biri de mimaridir. Özellikle süslemenin farklılaştırıldığı bu dönemde yapılar, iç ve dış mimari elemanlarda kendini hissettiren dinamizme ayak uydurmuştur. Önce dönemin başkenti İstanbul’da etkili olup sonra tüm Anadolu’ya yayılan üslup değişiminin yaşandığı kentlerden biri de kent mimarisinin yanı sıra taşra örnekleri ile de kendine özgü bir gelişim çizgisi gösteren Trabzon’dur. Batılı üslupların taşra örnekleri üzerindeki etkisini Of ilçesindeki litürjik eserler grubunda yer alan vaaz kürsüleri üzerinden incelemeye odaklanılan bu makalede, değişen üslup özelliklerini veren dokuz vaaz kürsüsü, tipolojileri ve süslemeleri açısından irdelenmiş, hem dönemi hem de bölge mimarisi içindeki yeri bakımından değerlendirilmiştir. İki farklı tipoloji ile mimariye kazandırılan bu ahşap vaaz kürsülerinde batılı üslupları fark ettiren süsleme dilindeki değişim; natürmort desenler, laleler, S-C kıvrımları, dekoratif kemerler, üzüm salkımları gibi tezyini unsurların yoğun kullanılması, süslemelerin panolar ya da kuşaklar halinde verilerek sınırlarının belirlenmesi, alanın geometrik ve bitkisel unsurlarla harmanlanarak kompoze edilmesi ile sağlanmıştır.