Akademik Veri Yönetim Sistemi
6. ULUSLARARASI ERCİYES BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR KONGRESİ, Kayseri, Türkiye, 1 - 02 Eylül 2021, ss.451
Sağlık hizmetleri
organizasyonu kültürleri ve çalışma ortamları oldukça karmaşık, dinamik ve
sürekli gelişen ortamlardır. Bakımın hem sunumunu hem de sonuçlarını önemli
ölçüde etkilerler. Hastaneler başta olmak üzere sağlık kuruluşlarında kültürel
unsurların tanınması ve örgüt kültürünün yönetilmesi, organizasyonun
etkililiğini artırmada önemli bir rol oynamaktadır. Bu çalışmada yakın dönem
alan yazınında yer alan sağlık kurumlarında örgüt kültürünü konu edinmiş
çalışmaları sistematik bir şekilde derlemek amaçlanmıştır. Bu amaçla Web of
Science veri tabanında “organizational culture” and “hospital” anahtar
kelimeleriyle tarama yapılmış ve 2003 yayın içerisinde dahil edilme
kriterlerini sağlayan 20 çalışmanın bulguları derlenmiştir. Yapılan taramada
günümüze yakın dinamikleri vurgulaması açısından zaman aralığı 2015 ve sonrası
olarak seçilmiştir.
Dahil edilen çalışmaların çoğunun (%21) ABD’de
yapıldığı ve bu sıralamayı %10,5’lik dilimlerle Güney Kore, İngiltere, İtalya
ve Yunanistan’da yapılan çalışmaların ve diğer ülkelerde (%36) yapılan
çalışmaların takip ettiği saptanmıştır. Araştırmaların örneklem grupları
sırasıyla farklı alanlardaki sağlık profesyonelleri (%40), hemşireler (%25),
sağlık yöneticileri (%15) ve tekil olarak dahil edilen meslek gruplarından
(%20) oluşmaktadır. Araştırmalarda kültürü ölçme aracı olarak; çoğunlukla
Cameron ve Queen’in Rekabet Eden Değerler Modeli’nin (%27) kullanıldığı, ikinci
sırada ise, Cooke’un Örgütsel Kültür Envanteri (%11), nitel görüşmeler (%11) ve
çalışmanın yazarları tarafından geliştirilen yöntemlerin kullanıldığı
saptanmıştır. Diğer çalışmalarda ise Han, Jöns, Denison, Zammuta ve Krakower
gibi yazarların ölçeklerinin kullanıldığı saptanmıştır. Araştırmalar örgüt
kültürünün etkileşimde bulunduğu kavramlar yönüyle ele alındığında; örgüt
kültürü ile en fazla ilişkilendirilen kavramın kalite (%20,3) olduğu ve bunu
sırasıyla performans (%13,3), mutluluk ve tatmin (%13,3), çalışan katılımı (%13,3),
personel güçlendirme (%13,3), öğrenme (%13,3), zorbalık (%6,6) güven ve adalet
(%6,6) kavramlarının takip ettiği saptanmıştır. Derlenen çalışmaların bulguları
doğrultusunda hastanelerde hiyerarşik, klan, market, agresif / savunmacı,
ilişki odaklı, yenilikçi ve öğrenme gibi kültürlerin bulunduğu saptanmıştır.
Bununla birlikte farklı ülkelerde ve türlerdeki hastanelerde baskın kültürün
çeşitlilik gösterdiği saptanmıştır. Çalışmaya dahil edilen araştırmaların
ampirik bulguları incelendiğinde kültür ölçüm araçları, kültür türleri ve örgüt
kültürünün ilişkilendirildiği kavramlar yönüyle literatürdeki teorileri
desteklendiği ifade edilebilmektedir.