Yükselen Güçlerin Enerji Güvenliğine Yaklaşımlarının Dönemsel Bir Analizi: BRICS Örneği


Creative Commons License

Kırbaşoğlu F., Bayrak M.

III. Uluslararası Hitit Güvenlik Çalışmaları Kongresi, Çorum, Türkiye, 1 - 03 Aralık 2023, ss.170-171

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Çorum
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.170-171
  • Karadeniz Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Modern uluslararası sistem, Avrupa devletler sisteminin kurulmasıyla birlikte birçok dönüşüm geçirmiştir. Bu dönüşümlerin en önemlilerinden biri 11 Eylül saldırıları sonrasında yaşanmıştır. Soğuk Savaş sonrasında tek kutuplu bir güce sahip olduğunu iddia eden Amerika Birleşik Devletleri, saldırılar sonrasında bu iddialarını geçersiz kılmıştır. Dünya sistemi artık çok kutuplu eğilimlerin aktif katılımcı dış politikalarıyla şekillenmiştir. Yükselen güçler olarak adlandırılan bu eğilimler Türkiye, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin, Endonezya, Nijerya ve Güney Afrika gibi devletlerden oluşmuştur. Yükselen güçlerin ekonomik büyüme hızı, uluslararası finans örgütlerine tepkileri ve ulus ötesi işlevsel idari ağlara katılımları gibi konular bu güçlerin özelliklerini yansıtmıştır. Yükselen güçlerin küresel yönetişim ve ekonomi üzerindeki etkileri ve ulus ötesi işlevsel kapasiteleri, daha fazla enerji kaynağına ihtiyaç duyduklarını göstermiştir. Bu doğrultuda dünyanın en önemli enerji üreticileri ve tüketicileri olan BRICS ülkeleri, iş birliklerini güçlendirmek ve enerji kaynaklarını çeşitlendirmek istemişlerdir. BRICS ülkelerinin 2009-2019 yılları arasında gerçekleştirdikleri zirvelerde enerji konularında fikir alışverişinde bulunmaları ve bazı kararlar almaları tercih edilmiştir. Üye ülkeler arasında enerji iş birliğinin sürdürülmesi, enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi, enerji tasarrufu sağlayan uygulamaların kullanılması, geleneksel kaynakların daha temiz kullanımı, nükleer enerjinin barışçıl kullanımı, enerji tesislerinin güvenliğinin arttırılması ve yenilenebilir enerji kaynaklarının payının arttırılması üzerinde en çok durulan konulardır. Ancak bu konular arasında en dikkat çekeni yenilebilir kaynaklar olmuştur. Çünkü 2013 yılında yapılan zirve hariç tüm zirvelerde yenilenebilir enerji kaynaklarına değinilmiş ve enerji arz kaynaklarının çeşitlendirilmesine yönelik çalışmalar yapılarak BRICS üyesi ülkelerin gündemine girmiştir. Bu açıklamalardan yola çıkarak BRICS üyesi ülkelerin izledikleri enerji politikaları ile BRICS enerji politikalarının ne ölçüde uyum içinde çalıştığı sorusuna cevap arayacaktır. Bunu yaparken, geçmişten günümüze enerji güvenliği kavramına ve BRICS ve üye devletlerinin enerji politikalarının hangi yönde olduğuna açıklık getirmeye çalışacaktır. Sonuç olarak, BRICS üye devletlerinin yenilenebilir enerji kaynaklarına yoğun bir ilgi olduğu anlaşılmıştır. Özellikle Brezilya'nın 2016 yılına kadar enerji kullanımında yenilenebilir enerji kaynaklarını kullandığı görülmüştür. Benzer şekilde diğer üye ülkelerde kaynakları çeşitlendirmek için çaba sarf ettiği analiz edilmiştir. BRICS ülkelerinin enerji ihtiyaçlarının arttığı günümüzde, gerek bireylerin yürüttüğü projelere katkı sağlayarak gerekse devlet eliyle yürütülen projeleri tamamlayarak geleneksel kaynakların sorgulandığı bir döneme geçiş yapılmıştır.