“Doğadan Topluma Uyumdan Kaosa Gılgamış Destanı ve Kuyucaklı Yusuf


Özdemir Riganelis G.

Hars Akademi, cilt.3, sa.5, ss.127-149, 2020 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 3 Sayı: 5
  • Basım Tarihi: 2020
  • Dergi Adı: Hars Akademi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.127-149
  • Karadeniz Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

İnsanlığın doğaya karşı tutumu ile toplumların ve kültürün oluşumu arasında doğrudan bir ilişki söz konusudur ve bu ilişki her zaman doğanın aleyhine bir gelişim göstermiştir. İnsanın türlü felâketlerin kaynağı olarak gördüğü ve korktuğu doğaya hükmetme arzusu, onu varlığı bir bütün olarak algılama yerine, kendini efendi olarak gören insan merkezli bir anlayışa sürüklemiştir. İnsanlığın bilinen ilk edebî metni olup yedi bin yıllık tarihi bulunan Gılgamış Destanı ve Sabahattin Ali’nin 1937’de yayımlanan Kuyucaklı Yusuf romanı çok belirgin şekilde doğa-kültür karşıtlığını vurgular ve bu bakımdan farklılıkları da bulunmasına rağmen çok büyük benzerlikler taşırlar. Gılgamış Destanı ile Kuyucaklı Yusuf’un doğa, çevre, toplum, kültür, kentleşme temalarına yaklaşımlar bakımından aradaki zaman farkını göz ardı etmeden karşılaştırmalı yöntemler kullanılarak analiz edildiği bu makalede; ilk uygarlıkların doğa, çevre ve toplum algısıyla 20. yüzyıl insanının doğa, çevre ve toplum algısı arasındaki benzerlik ve farklılıkları ortaya koyma, bu temaların iki eserin kişilerinin karakterizasyonundaki etkisini tespit etme ve yedi bin yıllık farka rağmen değişimin pek az olduğunu ve doğanın saflığına karşı kültürün çelişkili, tutarsız, ikiyüzlü bir yapı sergilediğini gösterme hedeflenmiştir. Anahtar Kelimeler: Gılgamış Destanı, Kuyucaklı Yusuf, Doğa, Kültür, Toplum