Delinebilirlik, bir delici matkabın kayaç içinde ilerleme yapabilme oranı olarak
tanımlanmaktadır. A?ınma ise kazı sırasında keskilerin kayaçlar tarafından koparılmasıdır.
Farklı formasyonların sahip olduğu, farklı a?ındırıcılık ve sertlik özellikleri mekanize kazı
sistemlerinde kazılabilirlik ve delinebilirliği önemli oranda etkilemektedir. Çünkü a?ındırıcı
ve sert kayaçlar, kısa zamanda keskilerin körelmesi nedeniyle ilerleme oranın dü?mesine ve
kazı maliyetinin artmasına yol açmaktadır.
Bu çalı?ma Hopa?Borçka (Artvin) Cankurtaran Karayolu Tünelinde gerçekle?tirilmi?tir.
Laboratuvar çalı?maları için Cankurtaran tünelinde farklı kayaç formasyonlarından örnekler
alınmı?tır. Uygun boyutlarda ve miktarda deney örnekleri hazırlanmı?tır. Kayaçların
delinebilirlik özelliğini belirlemek için kırılganlık ve Sievers minyatür delme deneyleri
gerçekle?tirilmi?tir. Kayaçların a?ındırıcılık özelliğini belirlemek için Cerchar A?ınma Dndeksi
(CAI), Norveç A?ınma deneyi (AV), Böhme a?ınma Deneyleri gerçekle?tirilmi?tir. Ayrıca
kayaçların mekanik özelliği belirlemek için tek eksenli basınç dayanımı, nokta yük dayanımı
ve Brazilian dolaylı çekme dayanımı deneyleri gerçekle?tirilmi?tir.
Drillability is defined as the penetration rate of a drill bit into the rock. Abrasion
is broken off by the tools during the excavation of rocks. Different types of rock formations
have different abrasiveness and hardness properties and that is significantly affected
excavatability and drillability in the mechanical excavation systems. Because, abrasive rocks
and hard rocks lead to an increase of the cost excavation, decrease of the penetration rate and
atrophy of the cutter in a short time.
This study was carried out in Hopa?Borcka (Artvin) Cankurtaran Highway Tunnel. Rock
samples were obtained from Cankurtaran Tunnel at the changing rock formations for the
laboratory studies. The test samples were prepared at the appropriate size and quantity.
Sievers J?miniature drill test (SJ) and the brittleness tests were carried out and for the drilling
rate index values were calculated. Cerchar Abrasivity Index (CAI), Norway Abrasion Value
(AV) and Bohme abrasion tests were carried out and for abrasiveness of rock properties.
Uniaxial compressive strength, point load strength and Brazilian tensile strength tests were
determined for the calculations mechanical properties of rock.