Kalsitik ve dolomitik kireçtaşlarının çimentolu macun dolgunun çevresel davranışına etkisi

Creative Commons License

Erçıkdı B., Yılmaz T.

Scientific Mining Journal, cilt.61, sa.1, ss.31-40, 2022 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 61 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2022
  • Dergi Adı: Scientific Mining Journal
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.31-40
  • Karadeniz Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Çimentolu macun dolgunun (ÇMD) dayanım ve duraylılığını iyileştirmek için ÇMD’de bağlayıcı veya atık yerine alkali özelliğe sahip birçok malzeme ikame veya ilave olarak kullanılmaktadır. Fakat bu alkali malzemelerin ÇMD’nin yeraltı suyu kirliliği üzerindeki etkisinin kapsamlı bir şekilde araştırılması gerekmektedir. Bu çalışmada, ÇMD karışımında sülfürlü maden atığı (S-MA) yerine ikame (ağırlıkça %10) olarak kalsitik ve dolomitik kireçtaşı (KK ve DK) kullanılmasının ÇMD’nin uzun dönem çevresel davranışına etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla, ÇMD numuneleri 360 güne kadar dinamik tank liçi testlerine tabi tutulmuş ve elde edilen sızıntı suları üzerinde pH, sülfat (SO4 2-) ve ağır metal analizleri gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, mineraloji ve mikroyapı özelliklerinin ÇMD’nin çevresel davranışına etkisi X-ışınları difraktometre ve porozite testleri ile incelenmiştir. Bulgular, KK ve DK kullanımı ile sızıntı suyu pH’ının alkali seviyelerde seyrettiğini ve SO4 2- salınımının önemli ölçüde azaltıldığını göstermiştir. Dahası, KK ve DK ikameli ÇMD numunelerindeki daha yoğun mikroyapı ÇMD’den ağır metallerin (Cu, Mo ve Pb hariç) salınımının engellenmesine veya büyük ölçüde azaltılmasına katkı sağlamıştır. Sonuçlar, ÇMD’nin mekanik özelliklerinin yanısıra yeraltı suyu kirliliği üzerindeki etkisinin de dikkatle değerlendirilmesinin gerektiğini ortaya koymaktadır.