Akademik Veri Yönetim Sistemi
TASAM 6. Güvenlik Konferansı, İstanbul, Türkiye, 5 - 06 Kasım 2020, ss.1
Yapay zekânın askeri teknolojiler üzerindeki gelişimi ve alınan yol sadece devletler arasındaki çıkar mücadelesi ile açıklanamaz. Otonom silahların veya robotların insanlara kıyasla daha iyi, etkili ve daha uyumlu bir şekilde çalışabileceği görüşünün arkasında fikirsel bir gelişim de barınmaktadır. Devletlerin, uluslararası kuruluşların, özel şirketlerin ve hatta bireylerin kendilerini uluslararası sistemdeki herhangi bir aktöre karşı koruma fikri değişen koşullar ile ilgilidir. Bu çalışmanın temel noktası da uluslararası hukukun başta yapay zekâ ile gelişen askeri unsurlar da dahil olmak üzere alan içerisinde düzenleyici olup olmayacağı ile ilgilidir. Uluslararası hukuk bireylerden devletlere kadar sistem içerisinde kendi arayışını sürdürürken yapay zekânın askerileşmesi gibi hususlarda düzenlemeler yapabilecek potansiyele sahip midir? Geleceğin güvenliği açısından yapay zekânın aldığı yol uluslararası hukuk düzenlemeleri ile etik bir çerçevede değerlendirilebilir mi? gibi sorulara cevap niteliğinde olan bu çalışma farklı istatistikler ile desteklenerek devletlerin kat ettiği yola ilişkin de bir çerçeve sunmaktadır. Yapay zekâya bağlı teknolojilerin kullanımı ile ilgili endişeler devletlerin klasik uluslararası ilişkiler sorunlarındaki hukuki perspektifleri ile benzerlikler göstermektedir. Geleceğin güvenliğinde alana ilişkin tartışmalar basit anlamda internetin kullanımından devletlerin geliştirdiği otonom silahlara kadar geniş bir alana yayılmaktadır. Uluslararası özel hukuk açısından belirli bir ülkenin yargı yetkisinin talep edilip edilemeyeceği veya hangi mahkemelerin yetkili olacağı, yasaların hangi olaylarda devreye gireceği ve yaptırım gibi konularda yapay zekâya bağlı gelişmeler bugün ve yakın gelecekte gündemi bir hayli meşgul edecektir. Özellikle Doğu ve Batı arasındaki fikirsel ve felsefi farklılık, ABD-Çin arasında yaşanan çekişmelerde olduğu gibi birçok ülke arasında ciddi bir hukuksal sorun da yaratacaktır. Sadece son 15 yıl içinde yapay zekâ ile ilgili çalışmalar incelendiğinde teknik, güvenlik, hukuk gibi disiplinlere bağlı çalışmalar alan içinde yaklaşık 10 kat artmıştır. Ülkeler arasındaki çekişmeler alanın etik boyutu içerisinde tüm konuları kapsamaktadır ve günümüzde liderlerin söylemlerine de eşlik etmektedir. Yapay zekânın askerileşmesi konusundaki girişimler bir gelecek vizyonu olduğu kadar aynı zamanda bir yarıştır ve sonu olmayan bu yarışta hukuksal düzenlemeler olmadan atılacak adımlar yeni bir kaosun habercisidir.