Hekim Gözüyle Hekimlik Mesleği ve Rolleri

3. Sağlık Sosyolojisi Çalıştayı, Isparta, Türkiye, 21 - 22 Eylül 2022

Yayın Türü: Bildiri / Yayınlanmadı
Basıldığı Şehir: Isparta
Basıldığı Ülke: Türkiye
Karadeniz Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Hekimlik mesleği insanlık tarihi kadar köklü bir geçmişe sahiptir. Köklü geçmişi, prestij, saygınlık ve ekonomik açıdan avantaj sağlaması nedeniyle popüler bir meslek olarak görülmektedir. Günümüz sağlık sisteminde yaşanan gelişmeler ve değişimler sonucunda hekimlik mesleği ilgili paydaşlar tarafından yeniden ele alınmakta ve tartışılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, hekimlerin kendi bakış açıları ve ifadeleriyle, sağlık hizmetlerini, hekimliği, meslekte ve toplumda yüklendikleri rolleri tespit ederek hekimlik mesleği ve değişen roller hakkındaki tartışmalara katkı sunmaktır.

Çalışmada fenomenolojik desen tercih edilmiştir. Bu kapsamda Adana ve Gümüşhane illerindeki bir kamu hastanesi ve bir özel hastanede çalışan 31 hekimle görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırmada örnekleme yöntemi olarak ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Hekimler çalışmaya katılmaya davet edilmiş, katılmayı kabul edenler yazılı onamları alındıktan sonra çalışmaya dahil edilmiştir. Veriler, araştırmacılar tarafından hazırlanan 10 açık uçlu ve tanımlayıcı sorudan oluşan yarı yapılandırılmış bir görüşme formuyla toplanmıştır. Soruların oluşturulmasında hekimlerle ön görüşmeler yapılmış, soru formu oluşturulduktan sonra beş hekim ve iki araştırmacıdan görüş alınmıştır. Görüşmeler yüz yüze görüşme ve telefon görüşmesiyle sağlanmıştır. Görüşmeye uygun olmayan hekimlerden mail yoluyla açık uçlu sorulara cevap verilmesi istenmiştir. Görüşmeler esnasında veri kaybını önlemek için sözlü onam alındıktan sonra sorulara verilen cevaplar görüşmeci tarafından kayıt altına alınmıştır. Görüşmeler, hekimlerin muayenehanelerinde veya hastane ortamında katılımcıların uygun gördüğü mekânlarda yapılmıştır. Görüşmelerin süresi minimum 20 dakika, maksimum 35 dakikadır. Veri toplama ve analiz işlemleri araştırmacılar tarafından tekrarlı okumalarla transkripsiyon işlemi kullanılarak gerçekleştirilmiş ve ardından kodlamalar tamamlanmıştır.

Bulgular hekimlere yöneltilen araştırma soruları özelinde değerlendirilmiştir. Hekimliği nasıl tanımlarsınız diye sorulduğunda elde edilen cevapların normatif ve öznel yönleri dikkat çekmiştir. Sağlık hizmeti tanımları mesleki, normatif ve toplumsal olarak üç kategoriye ayrılmıştır. Hekimler çalışma ortamında karar verici, bütünleyici ve normatif roller tanımlamıştır. Hastalar açısından rolleri açıklayıcı, görüşmeci, bilgilendirici ve paternalist olarak kategorize edilmiştir. Hastane açısından rolleri destekleyici, iş birlikçi, karar verici ve iş gören olarak kategorize edilmiştir. Hekimler sağlık sistemi açısından mesleki ve bireysel roller tanımlamıştır. Diğer sağlık çalışanlarının mesleklerine yönelik bakış açıları ve toplumsal değer görme hakkında olumlu ve olumsuz algılar bildirmiştir. Bazı hekimler kendileri ve meslektaşları hakkında özeleştirilerde bulunmuştur. Hekimlerin çoğu tekrar aynı mesleği tercih etme hakkında olumlu görüş bildirmiştir.

Hekimlerin sağlık sistemleri açısından kilit rollerinin uzun yıllar daha devam edeceği düşünülmektedir. Bu nedenle hekimler tarafından bildirilen konular karar vericiler tarafından dikkate alınmalıdır.