Güncelleme Kadastrosunda Yüzölçümü Değişiminden Kaynaklı Tazminat ve Rü’cu Sorunu

TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 19. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Ankara, Türkiye, 4 - 06 Ekim 2023, ss.1-8

Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
Basıldığı Şehir: Ankara
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sayfa Sayıları: ss.1-8
Karadeniz Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Temel insan haklarından olan mülkiyet hakkı Türkiye’de anayasa ile güvence altına alınmıştır. Bu hakkın korunmasında kadastro ve tapu sicili önemli işleve sahiptir. Kadastro tapu sicilin kurulmasında inşa edici role sahiptir. Kadastro çalışmalarının ülkede son bir asra yayılması farklı teknolojilerin ve ölçü yöntemlerinin kullanılmasına yol açmıştır. Bu farklı yöntemler ile üretilen kadastro haritaları da farklı standartlara ve hata kaynaklarına sahiptir. Farklı standartlarda bulunan bu haritaların günümüzde güncelleme, sayısallaştırma vb. yöntemlerle iyileştirilmesi ile birlikte taşınmazların yüzölçümlerinde kaçınılmaz olarak değişimler meydana gelmektedir. Türk Medeni Kanunu 1007. Maddesi göre tapu sicilinin tutulmasından doğan zarardan devletin sorumludur. Öğretide bu sorumluluk kusursuz sorumluluk olarak kabul edilmektedir. Hukuki açıdan taşınmazın yüzölçümünde meydana gelen bu değişim başlangıçta yüksek yargıda hakim olan “kadastro, sicil tutma kavramı içinde değerlendirilemez” ilkesi gereği tazminata konu edilmemekte ise de bu görüş 2009 yılında terkedilmiştir. Hukuksal bakışta meydana gelen bu değişim -özellikle taşınmazların daha değerli olduğu bölgelerde- taşınmaz sahiplerini dava açması yönünde teşvik etmektedir. Kadastro teknik arşivinin üretim tarihine göre yaklaşık %70’nin analog haritalardan oluştuğu ve bunların güncellemeye tabi tutulduğu düşünüldüğünde problemin yaygın etkisi daha net anlaşılacaktır. Kadastro teknik arşivinin tüm Dünya’da olduğu gibi güncellenmesi kamu yararı gereğidir. Ancak diğer taraftan tapu siciline güvenerek taşınmaz edinen malikin taşınmazının yüzölçümünün değişimi mülkiyet haklarına zarar verdiği açıktır. Bu bildiride bahsedilen bu problem, kadastro çalışmaları sonucu ortaya çıkan hatalar sicil tutma kavramı içinde değerlendirilmeli midir? Güncelleme kadastrosu sonucu taşınmazların yüzölçümünde meydana gelen değişim tazminat gerektirir mi? Bu noktada devletin sorumluluğunun kapsamı ne olmalıdır? soruları kapsamında ele alınarak öneriler sunulmaktadır.