Karasenir Formasyonu’ndan (Amasya) Erken Devoniyen ve Permiyen yaşlı kireçtaşı olistolitleri


Creative Commons License

ÇAPKINOĞLU Ş., BEKTAS O.

Yerbilimleri (Geosound), cilt.30, ss.107-115, 1997 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 30
  • Basım Tarihi: 1997
  • Dergi Adı: Yerbilimleri (Geosound)
  • Sayfa Sayıları: ss.107-115
  • Karadeniz Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

ÖZ: Amasya güneyinde yaygın yüzeylemeleri olan Karasenir Formasyonu içinde, farklı boyutlarda kireçtaşı kütlelerine sıkça rastlanır. Önceki araştırıcıların otokton çökelme ürünü olarak kabul ettikleri bu kütleler; çevreleyen kırıntılı kayalarla net dokanaklar oluşturmalarına, genellikle çok iyi yuvarlaklaşma göstermelerine, tümüyle kırıntılı kayalarla kuşatılmış olmalarına rağmen çok az veya hiç kırıntı malzeme içermemelerine, özellikle büyük boyutlu olanların tabanlarında belirgin bir deformasyon zonunun varlığına ve istiflenme yasasına uymamalarına dayanılarak olistolit olarak yorumlanmışlardır. Formasyonun egemen litolojisini oluşturan kırıntılı kayaların fosilsiz olmalarına rağmen içerdiği bu kireçtaşı olistolitlerinin bazıları fosillidir. Formasyonu’nun tip kesitinin üst kısmına yakın iki ayrı kireçtaşı olistolitinden Erken Devoniyen (Lochkoviyen) konodontları elde edilmiştir. Stratigrafik olarak daha alt bir konuma sahip olan koyu gri renkli bir kireçtaşı olistolitinden ise Permiyen’i karakterize eden Gymnocodiacean algler tanımlanmıştır.

            Liyas çökelleri tarafından uyumsuz olarak üstlenmesi ve Permiyen’e kadar uzanan yaşta olistolitler içermesi, Karasenir Formasyonu’nun yaşını Triyas’a sınırlandırır. Ayrıca, Liyas öncesi birimlerin üstten alta doğru kademeli bir şekilde artan bir metamorfizma göstermeleri, bu birimin, altındaki metamorfitlerin stratigrafik devamı olduğunu vurgular. Bu verilere dayanarak, Karasenir Formasyonu’nun, Triyas yaşlı Karakaya Kompleksi’ne dahil edilmesi gerektiği ve onun Amasya civarındaki en üst kesimini oluşturduğu söylenebilir.

ABSTRACT: The Karasenir Formation with wide outcrops in the south of Amasya is a slightly metamorphosed clastic rock sequence that is unconformably overlain by the Liassic Kayabaşı Formation. It was first defined by Alp (1972).  Based on a macrofauna obtained from a lens-shaped limestone near the top of the type section, he assigned a middle Silurian age to this formation and dated the underlying metamorphic rocks of the Tokat Massif as pre-Silurian. However, Tüysüz (1996) believes that the underlying metamorphic rocks belong to the Triassic Karakaya complex, and therefore suggests that the Karasenir Formation is thrusted on to these metamorphic rocks.

            The Karasenir Formation is free of fossils leaving aside the limestone blocks within it. These blocks were previously considered as synsedimentary. However, the fact that these blocks are usually well rounded, are always confined to detrital clastics but contain very little or no detrital material, and do not obey superposition law, as well as their contact relations with the surrounding lithologies demonstrates that they are olistoliths.

            It is found in this study that an olistolith (95 m long and about 15 m thick) that was referred to by Alp (1972) as “the limestone lens with Orthoceras” at the type section of the Karasenir Formation, and a smaller limestone olistolith (100 cm long and 30 cm thick) about 20 m above the former contain Early Devonian (Lochkovian) conodonts. Moreover, a dark gray limestone olistolith in the lower portion of the formation includes Permian algae. Therefore, based on these fossil evidence and the fact that it is unconformably overlain by the Kayabaşı Formation of Liassic age, it may be concluded that the Karasenir Formation is of Triassic age, belongs to the Triassic Karakaya Complex, and forms its uppermost section around Amasya.