COVİD-19 SALGINININ BORSA İSTANBUL’DA YER ALAN LOJİSTİK FİRMALARININ FİNANSAL PERFORMANSLARINA ETKİSİNİN İNCELENMESİ


Creative Commons License

Eker D., Balcı H.

in: Sosyal ve Beşeri Bilimlerde Uluslararası Teori, Araştırma ve Derlemeler Cilt 1, Prof. Dr. Hakan Altıntaş,Prof. Dr. Mustafa Mete,Doç. Dr. Neslihan Bolat Bozaslan, Editor, Serüven, Ankara, pp.25-38, 2023

  • Publication Type: Book Chapter / Chapter Research Book
  • Publication Date: 2023
  • Publisher: Serüven
  • City: Ankara
  • Page Numbers: pp.25-38
  • Editors: Prof. Dr. Hakan Altıntaş,Prof. Dr. Mustafa Mete,Doç. Dr. Neslihan Bolat Bozaslan, Editor
  • Karadeniz Technical University Affiliated: Yes

Abstract

Çin başta olmak üzere ilk olarak 13 Ocak 2020 tarihinde tanımlanan Yeni Koronavirüs Salgını (Covid-19), solunum yolu belirtileri ile ortaya çıkan ölümcül bir hastalık olarak tüm dünyayı etkilemiştir (https://covid19. saglik.gov.tr). Hastalığın ilk başladığı ülkelerde kontrol altına alınamaması, dünyanın hemen hemen bütün ülkelerine kısa sürede yayılmasına sebep olmuştur. Ülkelerin bulaşın önüne geçmek amacıyla sınırlarını kapatma tedbirleri almaları sebebiyle dünya dış ticareti oldukça yavaşlayarak ithalat ve ihracat durma noktasına gelmiştir. Covid-19 pandemisi, dünya ekonomisini olumsuz yönde etkilemesiyle birçok sektörün finansal performansında düşüş yaşanmıştır. Bu sektörlerin en önemlilerinden biri olan lojistik sektörü de pandemi sürecinden ciddi oranda etkilenmiştir. Çünkü lojistik sektörü faaliyetleri dış ticaretin ayrılmaz bir parçası olarak ekonomik hayatta yer almaktadır. Covid-19 salgınının küresel boyutta ülkelerin ekonomik yapılarında meydana getirdiği olumsuz etkinin daha ne kadar süreceği ve iktisadi bakımdan eski haline ne zaman döneceği hala belirsizliğini korumaktadır (Akçacı, T. & Çınaroğlu, M. S.,2020). Bu bağlamda Borsa İstanbul’daki lojistik firmalarının finansal performansının incelenmesi, bu sektörün covid-19 pandemisi sürecindeki performansının değerlendirilmesine ve gelecekte olası salgın hastalıklar gibi dünya ticaretinin olumsuz yönde etkileneceği durumlarda isabetli finansal kararlar verilmesine dair önemli fikirlerin ortaya konmasına yardımcı olacaktır. Konu ile alakalı olarak literatür incelendiğinde Öztürk vd. (2020), covid-19 pandemisinin Borsa İstanbul hisse senetleri piyasası üzerinde etkilerini araştırmışlardır. Yapılan çalışma neticesinde olumsuz yönde en fazla etkilenen sektörlerin başında metal ve makine ürünleri üreten sektörü olduğu sonucuna varmışlardır. Çıtak ve Çalış (2020), TÜRSAB, TÜİK, OECD gibi ulusal ve uluslararası kuruluşlardan aldığı veriler üzerinden salgının turizm sektörü üzerine olan küresel etkilerini tespit etmeye çalışmış ve olumsuz yönde etkileri olduğu sonucuna varmıştır. Ramelli ve Wagner (2020)’in çalışmasında, Covid-19 salgınının Çin ve ABD bağlamında tüm sektörlere olan etkisini en küçük kareler regresyon analizi yöntemi kullanarak analiz etmiş ve salgının olumsuz etkisinin en fazla yaşandığı sektörlerin ulaşım, enerji, otomotiv ve sigorta sektörleri olduğunu tespit etmiştir. Akça (2020), istatistiki rapor incelemesi yaparak Covid-19 salgınının havacılık sektörüne etkilerini yıl ve dönem bazlı olarak test etmiş ve olumsuz etkilerini ortaya koymuştur. Zhang vd. (2021) araştırmalarında, Covid-19 salgın sürecinin ulaşım sektörü üzerindeki etkilerini anket yöntemi kullanarak incelemiş ve toplu ulaşımdan ziyade insanların artık %60 oranında bireysel ulaşım araçlarını kullanmaya yöneldiği sonucuna varılmıştır. Supitriyani vd. (2021), Özcan (2021), Veri Zarflama Analizi yöntemini kullanarak Covid-19 salgınının turizm-ulaştırma firma performanslarını inceleyerek negatif etkisi olduğunu saptamıştır. Liu vd. (2020), Covid-19 salgınının 21 farklı borsa endeksi üzerinde kısa vadeli etkisi, olay çalışması metodolojisi kullanılarak değerlendirilerek Asya ülke borsalarının daha fazla olumsuz etkilendiği ortaya konulmuştur. Zeren ve Hızarcı (2020), Maki Eşbütünşleme Testi kullanılarak Covid-19 pandemi sürecinin farklı borsalar üzerindeki olası etkileri incelenerek pandemi kaynaklı çok önemli ekonomik kayıplarla karşı karşıya kalacağı ortaya konulmuştur. Gromsen ve Koijen (2020)’in çalışmasında, covid-19 salgın döneminde hisse senetleri kâr payı ve büyüme beklentileri tahmin modeli oluşturularak finansal piyasalarda aşağı yönlü bir hareketin olduğunu ortaya konulmuştur. İlgili literatüre göre covid-19 salgınının bireylerin ulaştırma tercihlerinden farklı ülkelerin lojistik sektörlerini de kapsayan finansal piyasalarına kadar geniş yelpazede etkileri olduğu ve sektör bazında bakıldığında lojistik sektörünün salgından en çok etkilenen sektör gruplarından biri olduğu görülmektedir. Tüm bu literatür örnekleri ışığında ortaya konulan bu çalışma, covid-19 pandemi sürecinin finansal göstergeler üzerindeki etkilerini inceleyen literatüre katkı sağlayacaktır