Bir Söz Sanatı Olarak “Îhâm-ı Tevriye”


KAÇAR M.

Dil ve Edebiyat Araştırmaları, sa.10, ss.81-88, 2014 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Basım Tarihi: 2014
  • Dergi Adı: Dil ve Edebiyat Araştırmaları
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.81-88
  • Karadeniz Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Belâgatin bedi ve beyanla ilgili sanatlarını adlandırma ve kapsamlarını belirleme konusunda bazı problemli meseleler vardır. Son zamanlarda edebi sanatlar konusunda yapılan çalışmalarda karşılaşılan çok farklı tanım ve örneklendirmeler de meseleyi daha da karmaşık hale getirmiştir. Tevriye ve îhâm meselesi de belagatin söz konusu problemli alanlarından birisidir. Klasik kaynaklarda bu iki terim birbirinin yerine kullanıldığı halde günümüzde bazı araştırmacılar bunları farklı sanatlar olarak izah etmektedirler. Ayrıca bu konuda sunulan bazı beyitler de konuyu tam olarak örneklememektedir. Bu çalışmada Türkçe bir belagat kitabı olan Hadîkatü’l-Fünûn’da kullanılan ve tevriye konusundaki bazı problemli hususları çözeceğine inandığımız îhâm-ı tevriye terimi açıklanarak izahlı örnekler sunulacaktır. Hadîkatü’l-Fünûn, Şerîfî’ye ait olup eserde belâgat konuları hakkında izahlı beyitler eşliğinde açıklamalar bulunmaktadır. Eser, belâgate dair Türkçe müstakil bir eser olması bakımından önemlidir. Eserde tevriye konusunun işlendiği bölümde bu terime de yer verilmekte ve okuyucunun şiirde tevriye olduğunu zannetmesi durumunda îhâm-ı tevriye yapıldığı söylenmektedir. Çalışmamızda örneklendirdiğimiz bu terimin kullanılmasıyla, tevriye ve îhâm konusundaki bazı problemlerin çözülebileceğine inanıyoruz. 

There are many identifying and naming problems on the rhetoric/eloquence today.  Recently, many different definitions studies have made the issue even more complicated. Tevriye and Îhâm also the matter is one of the problem areas mentioned rhetoric. Different definitions of the two terms are made in the classical and modern sources. Researchers who favor tradition have adopted these same; but some modern researchers have described them as different terms. the poems, given as an example hereof this issue, don’t exemplify exactly these terms. In this study, the îhâm-ı tevriye term will be explained. This term is was used in Hadîkatü’l-Fünûn, was written by Sherifi who was one of 16th century Ottoman poets. This book which gives information about terms of eloquence by means of couplets. This eloquence book is important for Turkish Literature as it was written in Turkish. In our study, what is meant by this term will be explained and annotated examples will be presented on the subject. By using this term, We think of the problems about rhetoric/eloquence would be resolved.