Tarih öncesi çağlardan günümüze kadar insanoğlu tarafından faydalanılan saydamlık kavramı, 20. yüzyılın ortalarında tartışılmaya başlanmış, zenginleştirilmiş ve çok daha derin anlamlara bürünmüştür. Günümüzde mimarlıkta saydamlık kavramı salt malzemeyle ilgili olan, arkasını gösterme ve ışığı geçirme becerisinden daha öte, barındırdığı yan anlamları ile çok boyutlu bir kavram halini almıştır. Öte yandan son yıllarda, dünyada olduğu gibi Türkiye’de de katılımcı demokrasi, şeffaf yönetim gibi klasik demokrasinin mihenk taşı olan kavramlar tartışılmaktadır. Özellikle yerel yönetimler düzeyinde bu kavramları teoriden pratiğe geçirmenin en etkin ifade yöntemi olarak da mimarlığın temsil gücünden yararlanılmaktadır. Bu çalışmanın amacı Türkiye’de belediye kurumunun ve belediye binalarının geçmişten günümüze yönetimsel ve mekânsal olarak geçirdiği değişimin, saydamlık kavramı bağlamında okunmasıdır. Bu amaç doğrultusunda literatür taraması yapılarak belediye yapılarının geçirdiği dönüşüm yönetimsel ve mekânsal yönden ortaya konmuş ve betimsel analiz yöntemi ile belediye yapılarındaki mekânsal dönüşüm mimarlıkta saydamlık kavramı üzerinden irdelenmiştir. Saydamlığın belediye hizmet binalarında; erişilebilir, davet edici, çekici, saran, kucaklayan, insan ölçeğinde olan, okunaklı, dengeli, hafif gibi kavramlarla karşılık bulduğu ve yapıların geçmişten günümüze saydamlaşma yönünde bir gelişim gösterdiği sonuçlarına ulaşılmıştır.
The concept of transparency, which has been utilized by human beings from prehistoric times to the present day, began to be discussed in the mid-20th century, enriched, and took on much deeper meanings. In architecture today, the concept of transparency has become a multidimensional concept with its connotations that go beyond the ability to reveal the background and transmit light, rather than being solely material-related. On the other hand, in recent years, concepts that are the cornerstone of classical democracy, such as participatory democracy and transparent governance, are being debated both globally and in Turkey. Especially at the level of local governments, the representation power of architecture is utilized as the most effective method of putting these concepts into practice. The purpose of this study is to interpret the administrative and spatial changes that municipal institutions and municipal buildings have undergone from the past to the present day in the context of the concept of transparency in Turkey. For this purpose, a literature review was conducted, and the transformation of municipal structures was revealed in terms of both administrative and spatial aspects, and the spatial transformation in municipal structures was examined through the concept of transparency in architecture using descriptive analysis method. It was concluded that transparency finds its correspondences in concepts such as accessible, inviting, attractive, embracing, human-scale, legible, balanced, and lightweight in municipal service
