Akademik Veri Yönetim Sistemi
Metalik Madenler Sempozyumu, Adana, Türkiye, 28 - 30 Mayıs 2025, ss.393-405, (Tam Metin Bildiri)
Sağlam bir kayanın jeomekanik özelliklerinin belirlenmesi madencilik
ve tünelcilik gibi jeoteknik uygulamalarda çok önemlidir. Metalik
madenlerin üretim yönteminin seçiminde, tahkimat tasarımında, kırma ve
öğütme devrelerinin seçiminde cevher ve yan kayacın jeomekanik
özelliklerinin bilinmesi önem arz etmektedir. Kayaçların jeomekanik
özellikleri üzerine çok sayıda çalışma yapılmıştır. Kayaçların en önemli
tasarım parametrelerinden biri olan tek eksenli basınç dayanımını (UCS)
parametresini etkileyen kayaç özellikleri genel olarak bilinmektedir. Öte
yandan cevher içeren kayaçlara yönelik kaya mekaniği çalışmaları oldukça
azdır. Farklı cevherleşme içeren örneklerde dayanım parametresini etkileyen
özelliklerin, kayaçların dayanım parametresini etkileyen özelliklerden farklı
olabileceği düşünülmüştür. Bu nedenle, bu çalışmada söz konusu etkiyi daha
iyi anlayabilmek için aynı maden yatağına ait masif ve ağsal cevher örnekleri
seçilmiştir. Cevher örneklerinin parlak kesit analizleri yapılarak mineral
yüzdeleri bulunmuştur. Her bir örnek için UCS, nokta yükü dayanım indeksi
(PLI), endirekt çekme dayanım deneyi (BTS), ultrasonik P dalga hızı (UPV),
yoğunluk ve gözeneklilik değerleri belirlenmiştir. Elde edilen bulgular
kullanılarak farklı cevherleşme içeren örneklerin dayanımını etkileyen
parametreler detaylı olarak irdelenmiştir.
Determination of the geomechanical properties of a intact
rock is very critical in geotechnical applications such as mining and
tunnelling. It is of great importance to know the geomechanical properties
of the ore and host rock in the selection of the production method of metallic
mines, in the design of supports, in the selection of crushing and grinding
processes. Many studies have been carried out on the geomechanical
properties of rocks. Rock properties affecting the uniaxial compressive strength (UCS) parameter, which is one of the most important design
parameters of rocks, are generally known. On the other hand, rock
mechanics studies on ore-bearing rocks are very limited. It is considered that
the properties affecting the strength parameter in samples containing
different mineralisation may be different from the properties affecting the
strength parameter of rocks. Therefore, in this study, massive and stockwork
ore samples from the same mine deposit were selected to better understand
this effect. Mineral percentages were determined by polished cross-sectional
analyses of the ore samples. UCS, point load strength index (PLI), indirect
tensile test (ITS), ultrasonic P wave velocity (UPV), density and porosity
values were determined for each sample. Using the findings obtained, the
parameters affecting the strength of the samples containing different ore
mineralisation were examined in detail.