Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası İdil - Ural ve Türkistan Araştırmaları Dergisi, cilt.2, sa.4, ss.276-291, 2020 (Hakemli Dergi)
Türkiye Türkçesi ve Türkmen Türkçesi Türk dilinin Oğuz grubu Türk lehçelerindendir. Türkmen Türkçesi, Oğuz
grubu Türk lehçelerinin doğu kolunda yer alır. Yazı dilinin Türkiye Türkçesi ve Azerbaycan Türkçesine nispetle
daha geç dönemlerde oluştuğu bilinmektedir. Oğuz grubunu temsil eden Türkiye Türkçesi ile Türkmen Türkçesi
aktarma cümlesi üretiminde benzer yollar izlemektedir. Türkmen Türkçesi ve Türkiye Türkçesinden belirlenen
aktarma cümleleri; kurucu unsur, alıntıların aktarma cümlesine katılma şekli ve alıntıların cümle niteliği
bakımından benzer dizilişler sergilemektedir. Öte yandan her iki lehçedeki aktarma cümlesi kuruluşlarında daha
çok şekil bilgisel açıdan olmakla birlikte imla özellikleri bakımından farklılıklar görülmektedir. Aktarma
cümlesi, Türkiye Türkçesinde iç içe geçme Türkmen Türkçesinde başkasına ait olma vurgularıyla iç içe birleşik
cümle ve başganıñ gepi (başkasının sözü) olarak adlandırılan cümle türüne karşılık gelmektedir. İlk örnekleri
Orhun abideleri aracılığı ile belirlenebilen aktarma cümlesi kuruluşlarında aktarılan ya da alıntılanan iç cümle de
aktarılan cümledir. Aktarma cümlesi ile yapı göz ardı edilmemekle birlikte bu yapıyı meydana getiren birimlerin
işlevlerine aktarılan cümle ve aktarma cümlesi açısından odaklanılmaktadır. Bu çalışmada da aktarma cümlesi
özellikleri bakımından Türkmen Türkçesi ile Türkiye Türkçesi mukayese edilecektir.