Akademik Veri Yönetim Sistemi
3. Uluslararası Ulaşımda Yeraltı Kazıları Sempozyumu, İstanbul, Türkiye, 29 - 30 Kasım 2013, ss.83-90
Keski kuvvetleri, kazı makinesinin seçiminde önemli bir yere sahiptir. Kazı sırasında üç boyutta keski kuvvetleri oluşmaktadır. Bunlar; kesme kuvveti, normal kuvvet ve yanal kuvvettir. Laboratuvarda yapılan kesme deneylerinde ( tam boyutlu kesme deneyi ve küçük boyutlu kesme deneyi) keski kuvvetleri dinamometre yardımı ile ölçülmektedir. Bu kuvvetlerin, kazılan kayacın mekanik özellikleri ile nasıl değiştiği önemli bir husustur.
Bu çalışmada farklı mekanik özelliklere sahip beş kayaç örneği küçük boyutlu kesme deneyine tabi tutulmuş ve iki boyuttaki keski kuvvetleri (kesme kuvveti ve normal kuvvet) kaydedilmiştir. Ayrıca bu örnekler üzerine tek eksenli basınç dayanımı, dolaylı çekme dayanımı, nokta yük dayanımı ve laboratuvarda Schmidt çekici deneyleri uygulanmıştır.
Verilerin değerlendirilmesinin sonucunda kesme kuvvetinin ve normal kuvvetin, tek eksenli basınç dayanımı, dolaylı çekme dayanımı, nokta yük dayanımı ve Scmidt çekici geri sıçrama değeri ile lineer olarak arttığı gözlemlenmiştir.
Tool forces have an important role in selection of excavation machine. During rock excavation forces in three dimensions are being occurred. These forces are; cutting force, normal force and sideway forces. Tool forces are being measured by dynamometers in laboratory rock cutting tests (full scale rock cutting test and small scale rock cutting test). This is an important concern how tool forces change with the mechanical characteristics of rocks.
In this study, five different rock samples which have different mechanical characteristics have been subjected to small scale rock cutting test and forces in two dimensions (cutting force and normal force) occurred during rock cutting have been measured and recorded. Furthermore uniaxial compressive strength, point load strength, indirect tensile strength and laboratory Schmidt hammer tests have been applied to these rock samples.
As a result of evaluation of experimental data, cutting and normal force is found to be increased linearly by uniaxial compressive strength; point load strength, indirect tensile strength and Schmidt hammer rebound value.