Research Information System
Karadeniz Teknik Üniversitesi Yayınları, Trabzon, 2024
Bilim ve teknoloji, insanlığın ilerlemesinde temel bir rol oynamaktadır ve bu alanda kadınların önemli katkıları olmuştur. Ancak, tarih boyunca kadınların bilim ve teknolojideki rolü genellikle göz ardı edilmiş, unutulmuş veya azaltılmıştır. "Gizli Kahramanlar: Kadınların Bilim ve Teknolojideki Rolü" başlıklı bu kitap bölümü, kadınların bilim ve teknoloji sahnesindeki öncü rollerini vurgulamak ve tarih boyunca yapmış oldukları önemli katkıları yeniden değerlendirmek için bir platform sunmaktadır. Geçmişten günümüze, birçok kadın bilim insanı, matematikçi ve mühendis, önemli keşifler ve buluşlar yapmış olmalarına rağmen, bu başarılar genellikle görmezden gelinmiştir. Bu çalışma, kadınların bilim ve teknoloji sahnesindeki tarihsel başarılarına ışık tutarak, aynı zamanda günümüzdeki cinsiyet eşitsizliği sorunlarına da odaklanarak, kadınların bilim ve teknoloji alanındaki potansiyellerini tam olarak gerçekleştirebilmeleri için bir çağrı niteliğindedir. Bireylerin cinsiyeti, kadın ya da erkek olmaları gündelik yaşamda karşılaştıkları birçok toplumsal meselenin, bu cinsiyetler tarafından farklı biçimlerde deneyimlenmesine etki etmektedir. Teknoloji kullanımı da kadınlar ve erkeklerin teknolojiyi üretim ve tüketim hususlarında farklılaştığı deneyim alanlarından biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Nitekim cinsiyet bağlamında teknoloji kullanımına odaklanan çalışmalardan da bu sonuç çıkmaktadır.1 1980’li yılların sonundan itibaren, feminist kuramların teknoloji ve toplumsal cinsiyet arasındaki ilişkiyi irdelemeye başlaması ile bu alanda canlı tartışmaların ortaya çıktığı gözlenmektedir. Tüm toplumlarda kadın ve erkeğin farklı kurgulanışı, toplumsal yaşam içinde kadın ve erkeğin davranış ve rollerindeki farklılığın, biyolojik yapı mı yoksa toplumsal yapı tarafından mı kaynaklandığı sorusunun tartışılmasına neden olmuştur. Toplumsal cinsiyet kavramı, toplumda farklı cinsler arasında yaratılan iş bölümü, ataerkil yapı, siyaset, üretim biçimleri ve teknoloji gibi yapıları açıklamada işlevsel bir araç olarak karşımıza çıkmaktadır.2 Teknolojinin özü itibariyle eril özelliği, toplumsal iş bölümü çerçevesinde kadın rolleri ile bütünleşen teknolojinin, teknoloji olarak kabul edilip edilmediği tartışmasını da gündeme getirmiştir. Kadınların teknolojik yenilik sürecindeki rolünün göz ardı edilmesi, kadının teknik bilgiye ulaşması yönündeki engeller, kadının teknolojiye olan ilgisini küçümseme, kadın emeğinin düşük ücretli ya da ücretsiz olarak tanımlanması, kadın işi olarak tanımlanan işlerin, teknoloji ile birlikte tanımlanmaması sonucunu ortaya çıkarmaktadır.3 "Kadınların Bilim ve Teknolojideki Yeri" konulu bu kitap bölümü, eğitim ve iş dünyasında kadınların karşılaştığı zorlukları incelerken, bu alanda daha fazla kadın temsilinin önündeki engelleri ele almaktadır. Günümüzde cinsiyet eşitsizliği konusundaki farkındalığın artmasıyla birlikte, bu çalışma, bilim ve teknoloji dünyasında kadınların daha fazla yer alması için yapılan çabaları ve bu alandaki lider kadın figürlerin etkisini derinlemesine analiz etmektedir. Bu bağlamda, kitap bölümü, kadınların bilim ve teknoloji sahnesindeki potansiyellerini tam anlamıyla gerçekleştirebilmeleri için toplumsal ve kurumsal düzeyde atılacak adımları tartışarak, cinsiyet eşitsizliğine karşı bir çağrı niteliği taşımaktadır.