Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi, Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Murat Alkaç
Danışman: Devran Yazır
Özet:
Kuru dökme yük taşımacılığı dünya deniz yolu taşımacılığında büyük bir paya sahiptir. Kuru dökme yüklerin taşınması sürecinde yaşanan deniz olayları ve deniz kazaları gemiye, gemi personeline, taşınan yüke ve deniz çevresine ciddi tehlikeler barındırmaktadır. Uluslararası Denizcilik Katı Dökme Yük Kodu’na (IMSBC Code) göre, kuru dökme yükler gemi stabilitesini bozma, sıvılaşma ve kimyasal özelliklerinden dolayı yangın ya da patlama gibi önemli tehlikeler içermektedir. Deniz taşımacılığında emniyet unsuru, en önemli unsur olarak öne çıkmaktadır. IMSBC Kod tehlikeli kuru dökme yükleri 3 gruba ayırır. Bu gruplardan Grup A tipi yükler grubu, içerisinde bulundurduğu nemin taşınabilir nem limitini (TML) aşması durumunda sıvılaşabilen yükleri içermektedir. Bu yükler nikel cevheri, demir cevheri ve boksit minerali gibi yüklerdir. Kuru dökme yük sıvılaşması nedeniyle birçok ölümcül deniz kazası meydana gelmiştir. Bu kazaların büyük çoğunluğunu nikel cevheri yükünün sıvılaşmasından kaynaklanan deniz kazaları oluşturmaktadır. Yükün sıvılaşması, ambar içerisinde yükün kaymasına ve geminin alabora olarak tam kaybına neden olabilmektedir.
Bu tez çalışması, deniz taşımacılığında nikel madeni yükünün sıvılaşması konusu üzerine geniş kapsamlı sayısal bir risk analizi yapmayı hedeflemektedir. Nikel madeni yükünün ambar içerisinde sıvılaşmasının sonuçları çok ciddi tehlikeler içerebilir. Bu tez ile nikel madeni taşımacılığında emniyet farkındalığının artırılması amaçlanmaktadır. Tez, nikel madeni yükünün sıvılaşma problemi üzerine odaklanacaktır. Bu kapsamda risk analizi değerlendirmesi için, Hata Türleri ve Etki Analizi (FMEA) ve Hata Ağacı Analizi (FTA) yöntemleri bulanık mantık yöntemi altında uygulanacaktır. Hata Türleri ve Etki Analizi yöntemi ile hataların kritiklik seviyeleri değerlendirilirken, Hata Ağacı Yöntemi ise, nikel madeni yükününün sıvılaşmasına ve dolayısı ile deniz kazasına neden olan temel olayları belirlemede kullanılacaktır. Böylece, kazaya neden olan temel olaylar belirlenerek tüm nedenlerin kritiklik seviyeleri belirlenecek ve hata ağacı diyagramı ile nikel madeni yükünün deniz yolu ile taşınmasında ortaya çıkabilecek sıvılaşmaya ait hatalar analiz edilecektir. Hata ağacı diyagramı sistemdeki arızaları gösteren bir yöntemdir. Bu nedenle Hata Ağacı Analizi yöntemi, dökme yük gemilerinde nikel madeni yükünün sıvılaşmasına sebep olan potansiyel hataların sayısal olarak analizini mümkün kılar. Sonuç olarak, bu tezin deniz emniyeti araştırmacıları, uzmanlar ve profesyonel denizcilere; gemi ambarında sıvılaşabilen nikel madeni cevheri, demir madeni cevheri ve boksit minerali gibi dökme yüklerin oluşturabileceği riskler ve bu risklerin azaltılması ile ilgili konularda katkıda bunması beklenir. Buna göre gerekli kontrol önlemleri tavsiye edilir. Bu tezin sonuçlarının, nikel madeni yükü özelinde sıvılaşma özelliği bulunan yüklerin sıvılaşma problemi üzerine emniyet farkındalığının geliştirilmesi için P&I klüp, bayrak kontrolü, gemi kiralama, yükleme, taşıma şirketleri ve yüksek eğitim kurumları gibi denizcilik paydaşlarına sunulması planlanmaktadır. Ayrıca, profesyonel denizciler bu tezin sonuçlarından emniyetli kuru dökme yük taşımacılığı ve deniz kirliliğinin önlenmesi konularında faydalanacaktır. Bu araştırmanın ortaya koyacağı bulgular, nikel madeni yükünün sıvılaşması konusunda emniyet önlemleri için Uluslararası Denizcilik Katı Dökme Yük Kodu’na (IMSBC Code) ciddi katkılar sağlayacaktır.
X