OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KURUMLARINDA MONTESSORİ EĞİTİM DENEYİMİNE SAHİP ÖĞRETMENLERİN GÖRÜŞLERİ ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA: (TRABZON İLİ ÖRNEĞİ)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2025

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ayşen KARACAN

Danışman: Mine Gözübüyük Tamer

Özet:

Bu araştırmanın amacı, Montessori eğitim modelinin Trabzon’daki okul öncesi kurumlarda nasıl uygulandığını, öğretmenlerin mesleki deneyimlerini ve yöntemin çocuk gelişimine etkilerine dair değerlendirmelerini incelemektir. Montessori yaklaşımı, çocuğun özgürlüğünü, bireysel farklılıklarını ve doğal öğrenme sürecini merkeze almasıyla yalnızca pedagojik değil, aynı zamanda eğitim sosyolojisi açısından da önemli bir modeldir. Bu yönüyle çalışma, küresel bir eğitim felsefesinin yerel kültürel normlar, aile beklentileri ve kurumsal yapılarla nasıl etkileşime girdiğini ortaya koyarak sosyal bilimlere anlamlı bir katkı sunmaktadır.

Araştırma, nitel durum çalışması deseniyle yürütülmüş ve Trabzon ili Ortahisar ilçesindeki devlet ve özel okullarda Montessori eğitimi uygulayan on iki öğretmenle yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Veriler betimsel analiz yöntemiyle çözümlenmiş, öğretmenlerin Montessori pedagojisine ilişkin algıları, uygulama sürecindeki deneyimleri ve karşılaştıkları sosyo-kültürel ve kurumsal güçlükler sistematik biçimde değerlendirilmiştir.

Diğer taraftan bulgular, Montessori yaklaşımının çocuklarda bağımsızlık, öz disiplin, problem çözme ve sosyal iletişim gibi gelişim alanlarını güçlendirdiğini göstermektedir. Bununla birlikte materyal maliyetleri, fiziki ortam yetersizliği, kısa süreli sertifika programlarının sınırlılığı ve velilerin geleneksel eğitim beklentileri, uygulamanın özellikle devlet kurumlarında sürdürülebilirliğini zorlaştırmaktadır. Bu durum, eğitim modellerinin yalnızca teknik değil, sosyolojik ve kültürel bağlam tarafından da şekillendiğini ortaya koymaktadır.

Sonuç olarak Montessori eğitimi, Trabzon’daki okul öncesi kurumlarda çocuk gelişimine önemli katkılar sunmakla birlikte, uygulamanın yerel bağlamda etkili ve sürdürülebilir olabilmesi için öğretmen eğitiminin güçlendirilmesi, fiziksel koşulların iyileştirilmesi ve ailelerin pedagojik farkındalığının artırılması gerekmektedir. Araştırma, Montessori pedagojisinin Türkiye’deki sosyo-kültürel uyarlanma süreçlerine ışık tutarak hem eğitim sosyolojisine hem de uygulamalı eğitim araştırmalarına önemli bir katkı sağlamaktadır.                                                                                                                                                   

Anahtar Kelimeler: Okul Öncesi Eğitim, Montessori Eğitimi, Öğretmen Değerlendirmeleri, Trabzon