X ve Y kuşaklarının iş-yaşam dengesinin örgütsel tükenmişliklerine etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Neslihan Yılmaz

Danışman: Taner Acuner

Özet:

Tarihsel süreçlerde meydana gelen önemli değişiklikler veya olaylar, o dönem insanının özelliklerini de belirlemiştir. Oluşan birçok kuşak, bir öncekinden etkilenerek ve bir sonrakini etkileyerek yaşamını devam ettirmiştir. Özellikle bu etkiler, iş yaşamında da değişikliklere neden olmuştur. Bu dönemimizi kapsayan ve çalışma hayatının büyük bir kısmında bulunan X ve Y kuşağı iş görenleri birlikte çalışma imkanı bulmuştur. Bu çalışmanı amacı aynı kurum içerisinde görev alan X ve Y kuşağı çalışanlarını iş-yaşam dengelerinin örgütsel tükenmişlikleri üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırmaya, Gümüşhane İli'nde görev yapan 136 tane X kuşağı ve 164 tane Y kuşağı kamu çalışanı dahil edilmiştir. Çalışmada veriler anket yöntemiyle toplanmıştır. Anket üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde, katılımcıların demografik özelliklerini ortaya koyacak sorular yer almaktadır. İkinci bölüm, Maslach'ın (1981) Tükenmişlik Ölçeği'nden uyarlanarak oluşturulan sorulardan oluşmaktadır. Üçüncü bölüm ise katılımcıların iş-yaşam dengelerini ölçümlemek üzere Çiğdem Apaydın (2011) tarafından oluşturulan İş-Yaşam Dengesi Ölçeği kullanılacaktır. Araştırmaya konu olan Y kuşağı çalışanlarının kendilerinden büyük olan X kuşağı çalışanlarına göre daha fazla örgütsel tükenmişlik yaşama eğilimine sahip olduğu görülmüşür. Ayrıca ankette yer alan ve kontrol değişkeni olarak analize sokulan demografik faktörlerden cinsiyet, eğitim durumu ve çocuk sayısının sonuçlar üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Çalışanların yaşları arttıkça duyarsızlaşmalarının azaldığı görülmektedir. Kendine zaman ayırma düzeyi arttığında da çalışanların duyarsızlaşma düzeylerinin azaldığı görülmektedir. Çalışanların özel yaşam alanlarına ayıracakları zamanın artması, duygusal tükenmişlik üzerinde azaltıcı bir etkiye neden olurken yaşamı ihmal etmeleri artırıcı bir etkiye neden olmaktadır. Çalışanların iş ve yaşam uyumunun kişisel başarı üzerinde artırıcı etkisi, yaşamı ihmal etmesi ile azaltıcı bir etkiye dönüşmektedir. Ayrıca iy yaşam uyumu ile duygusal tükenme arasındaki ilişki ile kendine zaman ayırma ve kişisel başarı arasındaki ilişkinin pozitif yönlü olduğu ve bu etki durumunun Y kuşağına özgü bir durum olduğu görülmüştür. Sonuç olarak; çalışanların yaşları arttıkça, yaşam alanlarında sağlanacak denge durumunun örgütsel tükenmişlikleri üzerindeki etkisi azalmaktadır.