Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Artvin Çoruh Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Emre ÇOMAKLI
Danışman: Bülent Turgut
Özet:
Toprak kalitesi; biyolojik verimlilik, su ve hava kalitesi, bitki ve hayvan sağlığı ve
sürdürülebilir çevrenin çok önemli bir parçasıdır. Bu çalışmada, Erzurum İli
Palandöken dağında erozyon kontrolü amacıyla farklı zamanlarda oluşturulan
ağaçlandırma sahalarındaki toprak kalite indeksinin (TKİ) belirlenmesi amaçlanmıştır.
Bu amaçla, ağaçlandırma zamanları dikkate alınarak belirlenen (> 40 yaş, 10-40 yaş
ve <10 yaş) üç ağaçlandırma alanının her birinden 30 adet olmak üzere toplam 90 adet
toprak örneği alınmıştır. Toprak örneklerinde analizler yapılarak; kil içeriği, silt
içeriği, kum içeriği, ortalama ağırlık çapı, agregat stabilitesi, pH, elektriksel iletkenlik,
toplam azot, toplam karbon ve toplam kükürt belirlenmiştir. Kalite indeks değerlerinin
belirlenmesinde; gösterge özelliklerin belirlenmesi, ağırlıklandırılması ve puanlaması
aşamaları takip edilmiştir. Gösterge özelliklerin ağırlıklandırılmasında Temel
Bileşenler Analizi ve Analitik Hiyerarşi Yöntemi, özelliklere ait alt sınıfların
puanlamasında ise uzman görüşü ile doğrusal fonksiyonlar kullanılmıştır. Kalite
indeks değerlerinin belirlenmesinde ise eklemeli ve ağırlıklı yöntemlerden
yararlanılmıştır. İncelenen özellikler ile kalite indeks değeri bakımından farklılıkların
belirlenmesinde varyans analizi kullanılmıştır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda
incelenen özelliklerin örnekleme tabakalarında farklılık göstermediği ancak pH ve TS
dışındaki özelliklerin ağaçlandırma sahalarında önemli seviyede farklılık gösterdiği
belirlenmiştir. Her üç yöntemle belirlenen TKİ değerlerinin örnekleme tabakalarında
farklılık göstermediği ancak ağaçlandırma alanlarında ilk tesis edilenden sona doğru
azalma eğiliminde olduğu ve bu farklılığın istatistiki anlamda önemli olduğu tespit
edilmiştir. Araştırma sonucunda, ağaçlandırma çalışmalarının toprak özellikleri ve
kalite indeks değerleri üzerindeki olumlu etkisi net olarak ortaya konulmuş, daha
tutarlı sonuçlara ulaşılabilmesi için toprakların biyolojik özelliklerinin de
değerlendirmeye katılması gerektiği görülmüştür.