Kiriş-Kolon Bağlantı Rijitliklerinin ve Zemin-Yapı Etkileşiminin Çelik Çerçeve Sistemlerin Deprem Performansına Etkileri

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MERYEM KARAKURT

Danışman: Korhan Özgan

Özet:

Bilindiği üzere yapılar yıkıcı deprem etkisi altında doğrusal olmayan şekil değiştirmelere maruz kalabilmektedir. Fakat yönetmeliklerde taşıyıcı sistem analizleri çoğu zaman doğrusal yöntemlerle yapılmaktadır. Doğrusal olmayan davranış ise, bazı katsayılar kullanılarak çözüme yansıtılmaktadır. Bundan dolayı elastik ötesi davranış belirli bir yaklaşıklıkla dikkate alınmış olmaktadır.

Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım yaklaşımı ise elastik ötesi davranışı daha doğru bir şekilde hesaba katmaktadır. Bu yaklaşımda dikkate alınan tasarım depreminde oluşması istenilen hedef ötelenme değeri tasarım başında belirlenmektedir. Böylece istenilen performansa sahip bir yapı tasarlanabilmektedir. Bunlarla birlikte Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım yaklaşımı ile tasarlanan yapılarda deprem altında oluşan hasarların ekonomik boyutu önceden tahmin edilerek düşürülebilmektedir.

Bu çalışmada doğrusal olmayan statik itme hesap yöntemi kullanılarak farklı kiriş-kolon bağlantı rijitliklerine sahip düzlem çelik çerçevelerin deprem performansları değerlendirilmiştir. Birinci bölümde ATC-40, FEMA 356 ve TBDY2018 yönetmelikleri ile zemin-yapı etkileşim modelleri hakkında genel bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde ise 4, 6 ve 8 katlı olmak üzere üç farklı yapı üzerinde elde edilen statik itme eğrileri, plastik şekildeğiştirmeler, performans noktaları, taban kesme kuvvetleri ve yatay ötelenmeler sunulmuştur. Ayrıca aynı yapılar elastik zemine oturacak şekilde modellenip zeminsiz çözümlerden elde edilen sonuçlarla kıyaslanmıştır. Zemin-yapı etkileşimi Pasternak modeli olarak adlandırılan iki parametreli zemin modeli kullanılarak dikkate alınmıştır. Kiriş-kolon bağlantı rijitliklerinin ve zemin şartlarının yapının deprem davranışını ve performansını önemli ölçüde etkilediği sonucuna varılmıştır.