Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Volkan Aksoy
Danışman: Mehmet Okur
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:XIX. yüzyılın sonu ile XX. yüzyılın ilk çeyreğinde yaşanan gelişmeler, sonuçları itibarıyla Osmanlı Devleti'nin tarihini ve tebaasını, en yoğun şekilde etkileyen dönem olarak kabul edilmektedir. Adı geçen döneme ilişkin yapılacak çalışmalar, genel tarihin kapsam ve verilerini genişleteceği gibi devlet hayatında meydana gelen gelişmelerin, toplumsal yaşama ne kadar ve ne şekilde yansıdığının da anlaşılmasına katkı sağlayacaktır. Bu bağlamda XIX. yüzyılın ikinci yarısından sonra ortaya çıkan ve hedefine gerçek anlamda 1908 Temmuz'unda ulaşan meşrutî idareye geçme istek ve mücadelesi, etkileri itibarıyla Trabzon özelinde ele alınmış, aynı zamanda genel çerçeve de göz önünde bulundurularak konu, devletin tarihi süreci içerisinde bir bütün olarak değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu amaçlar ışığında beş bölüme ayrılan tezin, Birinci Bölümünde II. Meşrutiyet'in ilanı ve Trabzon üzerindeki etkileri ele alınmaya çalışılmıştır. Bu şekilde II. Meşrutiyet öncesi ve sonrası Trabzon'da ortaya çıkan olayların, Rumeli ve İstanbul'daki gelişmelerle örtüşen veya ayrışan hususları bir tür merkez-çevre ilişkisi karşılaştırması şeklinde değerlendirilmeye çalışılmıştır. İkinci Bölümde dönemin ilk iki seçimine ve Cavid Bey'in Trabzon gezisine yer verilmiş, Trabzon'daki siyasi ortam, gruplaşmalarıyla birlikte ortaya konulmuştur. Üçüncü Bölümde, Osmanlı Devleti'ni siyasî, sosyal ve iktisadî hedeflerden en çok alıkoyan ve toplumun maddî ve manevî varlığını sarsan savaşlar, sonuçları itibarıyla irdelenmiştir. Trabzon'da meydana gelen sosyal ve kültürel değişimlerin ele alınmaya çalışıldığı Dördüncü Bölümde, daha çok toplum merkezli gelişmeler aydınlatılmak istenmiş, özellikle de eğitim, asayiş, basın-yayın ve sosyal yaşama ilişkin olaylar irdelenmiştir. Beşinci Bölümde ise Trabzon Belediyesi ve Vilayetindeki idari yapı, ekonomik yapıda ortaya çıkan gelişmeler, imar faaliyetleri ile halkın meşrutiyet idaresinden bekledikleri ele alınmış, devamında ise bu beklentilerin ne kadarının karşılandığı yönünde değerlendirmelerde bulunulmuştur.