Türkiye'deki illerin sosyoekonomik gelişmişlik değerlendirmesi

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, ekonometri, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Alican Siler

Danışman: Tuba Yakıcı Ayan

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Bu çalışma Türkiye'deki illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyleri açısından incelenmesi ve değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Bu amaçla 27 değişken için Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), Sağlık Bakanlığı, Türk Patent Enstitüsü ve Türkiye Bankalar Birliği veri tabanlarından elde edilen 2016 yılına ait veriler kullanılmıştır. Çalışmada Türkiye'nin illeri sosyo-ekonomik gelişmişlikleri açısından önce kümeleme analizi ile sınıflandırılmış ardından kare I- distance yöntemi ile sıralanmıştır. Son olarak kare I- distance yönteminden elde edilen bulgular doğrultusunda il kümelerinin kaliteleri belirlenerek yorumlanmıştır. Kümeleme analizi sonucunda iller 6 veya 7 gruba ayrılmış ve İstanbul ve İzmir tek başlarına ve Ankara ile Kocaeli ise birlikte diğer illerden ayrışmışlardır. Kare I- distance yöntemine göre en gelişmiş ilk dört il gene bu şehirler olurken Trabzon bu sıralamada sekizinci sırada yer almıştır. Çalışmada son olarak her kümenin ortalama kare I- distance puanları ile küme kaliteleri belirlenmiş ve ardından 7 coğrafi bölge ortalama kare I- distance puanlarına göre değerlendirilerek yorumlanmıştır. Buna göre en yüksek sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyindeki bölge Marmara bölgesi ve en az gelişmiş olan ise Güney doğu Anadolu Bölgesidir. Karadeniz Bölgesi ise 7 coğrafi bölge arasında beşinci sırada yer almıştır.