Türkiye'de kredi tayınlaması üzerine ampirik bir araştırma


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, iktisat, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Nuryagdy Jorayev

Danışman: Ezgi Baday Yıldız

Özet:

Bankacılık sektörünün ortaya çıkışı ile vazgeçilmez bir parçası haline gelen kredi sistemlerinin ortaya çıkması ekonomiler için birçok soruna çözüm iken yönetim ve denetimi zorlaştıran pek çok riski de beraberinde getirmiştir. Özellikle Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin finansal piyasalarında risk kavramı yıkıcı sonuçlara sebebiyet vermektedir. Geçmişten günümüze Türkiye küresel ve ulusal ölçekte birçok ekonomik krizin etkisi altında kalmıştır. Bu krizlerin yıkıcı etkisi öncelikle finans sektöründe hissedilmektedir. Piyasada negatif etkilere sahip olan unsurlar yalnızca kriz kaynaklı değillerdir. Örneğin taraflar arasında meydana gelen asimetrik enformasyon problemleri ile ortaya çıkan, bizzat bankalar tarafından kredi arzına getirilen sınırlama özel ismiyle kredi tayınlaması, piyasa koşullarını olumsuz etkilemekte hatta ekonomik büyümeye dahi engel olabilmektedir. Kredi tayınlaması, bankaların, müşterilere talep ettikleri kredi miktarından daha azını arz etmesi veya kredi isteğini doğrudan reddederek kredi kısıtına yönelmeleri durumunda meydana gelmektedir. Bir risk yönetimi aracı olarak kullanılan tayınlama, literatürde asimetrik enformasyon sorunu olarak bilinen ve piyasaların etkinlik düzeyini azaltan, bankaların kredi verirken yanlış kararlar almasıyla uzun vadede krize kadar götüren birtakım sorunlara çözüm olarak geliştirilmiştir. Ekonomik büyüme için ülkedeki ticari faaliyetler ve yatırımlar büyük önem arz etmektedir. Bu faaliyetlerin gerçekleşebilmesi için uygun ortamların oluşturulması ve yeterli kaynağın sağlanması gerekmektedir. Yatırımların gerçekleştirilebilmesi için kullanabileceği kaynaklar şirketlerin kendilerine ait sermayeleri yahut banka kredileridir. Çalışmanın konusu olan banka kredileri ve ticari krediler bu faaliyetlerin gerçekleşmesi noktasında kilit bir rol oynamaktadır. Bu doğrultuda kredilerin taşıdığı risk ile ortaya çıkan bankaların kendilerini garantiye aldığı sorunlara karşı bir politika aracı olan kredi tayınlamasının bu kredilerin sağlanabilirliği noktasındaki etkisi incelenmesi gereken bir husus olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmada öncelikle kredi tayınlamasını teorik çerçevede incelenmiş olup, kredi tayınlamasının ekonomi üzerindeki mikro ve makro etkilerini ele almıştır. Diğer taraftan sistemin karşılaştığı sorunlar ve etkinliğin artırılması amacıyla bu sorunlara karşı kullanılmakta olan tayınlama yönteminin krediler üzerinde, banka bilançolarında ve genel olarak ülke ekonomisi konjonktüründe etkileri, ekonomik kriz etkenleri incelenmiştir. Ayrıca kredi tayınlamasına sebep olan asimetrik bilginin kredi piyasasında varlığı ve bankaların fiyatlama davranışlarına etkisi ampirik olarak incelenmiştir. Yapılan çalışmada kredi tayınlamasının ticari krediler üzerinde olumsuz etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır.