Yerin olanaklılıkları: Olanaklılık kuramının yer bağlamında mimariye uygulanabilirliği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Uğur Turhan

Danışman: Asu Beşgen

Özet:

Bu çalışma kapsamında yer kavramı, atmosfer ve olanaklılık kuramı incelenmiş ve kuramın yerin anında algılanan anlamı olarak değerlendirilen atmosferlerin algısını araştırmakta nasıl kullanılabileceğine dair kavramsal bir çerçeve oluşturmak amaçlanmıştır. Literatür araştırması yerin anında genel bir atmosfer olarak algılandığını göstermektedir. Atmosferik olanaklılıkların nasıl algılandığı yerin anında algılanan anlamını deşifre etmek amacıyla olanaklılık kuramı yardımıyla incelenmiştir. Atmosfer, yer ve olanaklılık kavramlarını bir araya getiren teorik bir çatkı oluşturularak kavramların birbirleri ile ilişkileri kurulmuştur. İyi atmosferik olanaklılıkların yavaş gelişen, zaman içinde inşa edilen yer hissine olumlu katkıları olduğu, bunun da nihayetinde kentsel çevrelerin sahiplenilmesi ve sosyal olarak sürdürülebilir çevreler üretilmesi için faydalı olacağı varsayımı araştırmayı yönlendirmiştir. Ancak bu araştırma yerin anında algısının nasıl gerçekleştiğini atmosfer kavramı ve olanaklılık kuramı bağlamında açıklamakla sınırlı olup yer hissine uzun dönemli katkıları gelecek araştırmalarda değerlendirilmek üzere kapsam dışı bırakılmıştır. Tespit edilen kaynakların çoğunluğunun olanaklılık kuramını çevrenin sunduğu eylem olanakları ve sosyal olanaklar bağlamında değerlendirdiği görülmektedir. Atmosferik olanaklılık söylemini inceleyen çalışmaların kısıtlı olduğu görüldüğünden tezin konu ile ilgili araştırmalara faydalı olabileceği düşünülmüştür.