Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Artvin Çoruh Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Sümeyye Güler
Danışman: Bülent Turgut
Özet:
Toprak bozulma katsayısı, toprakların ekosistem içerisindeki görevini doğal ya da
doğal olmayan nedenlerden dolayı yerine getiremeyecek kadar değişime uğraması
olarak tanımlanan toprak bozulmasının kantitatif bir ifade şeklidir. Bu çalışma,
Godrahav havzasındaki toprakların bozulma katsayısı değerlerinin belirlenmesi, yersel
değişkenlik analizlerinin yapılması ve tahmin haritalarının oluşturulması amacıyla
yürütülmüştür. Çalışmanın ilk aşamasında literatür taramasının ardından çalışma alanı
ArcGIS yazılımı yardımıyla 500x500m'lik transektlere bölünmüş ve bu transektlerin
çakışma noktalarında 0-10cm derinlikten 137 adet bozulmuş ve bozulmamış toprak
örnekleri alınmıştır. Gerekli ön işlemlerin tamamlanmasının ardından analizler
yardımıyla toprakların tekstürü, agregat stabilitesi, agregatlaşma oranı, ortalama
ağırlık çap değerleri, dispersiyon oranı, hacim ağırlığı, porozite, tarla kapasitesi, solma
noktası, organik madde içeriği, pH, elektriksel iletkenlik (EC) değerleri belirlenmiştir.
Çalışmanın ikinci aşamasında havzaya ait topoğrafik özellikler (eğim, yükselti, bakı,
alan kullanımı, kapalılık oranı) ile alan kullanımına ait özelliklerin haritalandırılması
ArcGIS yazılımı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Özelliklerin yersel bağımlığının
belirlenmesinde semivariogramlar hesaplanmış ve ilişkileri en uygun şekilde
tanımlayan modeller oluşturulmuştur. Her bir örnekleme noktası için iki farklı
ağırlıklandırma yöntemi kullanılarak bozulma indeks değerleri hesaplanmıştır.
Varyans analizi sonucu yöntemler bakımından bozulma indeks değerleri arasında
istatistiki anlamda bir farklılık olmadığı belirlenmiştir. Dağılım haritaları
incelendiğinde toprak özelliklerinin ve bozulma indeks değerinin alan kullanımı,
kapalılık oranı ve arazinin bakı durumuna göre farklılık gösterdiği, ancak eğimle bir
ilişki göstermediği belirlenmiştir. Çalışma sonuçlarının entegre havza yönetimi
çalışmalarında uygulayıcılara yararlı bilgiler sunacağı düşünülmektedir.