DOĞU KARADENİZ BÖLGESİ'NDE BUHARLAŞMA, RÜZGÂR, NEM VE SICAKLIK PARAMETRELERİ IŞIĞINDA İKLİM DEĞİŞİMİNİN İNCELENMESİ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2025

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ÖZGENUR KILIÇ

Danışman: Osman Üçüncü

Özet:

İklim, belirtilen bir yerde ve uzun bir dönem boyunca(en az 30 yıl süre ile) gerçekleşen ortalama hava koşullarıdır. Çeşitli atmosfer özellikleri, belirli oranlarda birleşerek, bir yerin iklimini oluşturur. Bu özelliklere iklim elemanları denir. Sıcaklık, güneşlenme, basınç, yağış, rüzgâr, buharlaşma, vb. iklim elemanlarıdır. İklimin doğasında değişkenlik bulunduğundan, iklim elemanlarının alan ve zamandaki değişimlerini ortaya koymak, bugünkü gerçek ve gelecekteki olası değişiklikleri anlamamıza da yardımcı olacaktır. Bu amaçla, Meteoroloji Genel Müdürlüğü’ne ait Doğu Karadeniz Bölgesi, Samsun ve Ordu illerinde bulunan 14 Otomatik meteorolojik gözlem istasyonunun (OMGİ) 1991-2020 yılları arasındaki sıcaklık, rüzgâr hızı ve nem verileri incelenmiştir. Bu veriler, aylık olarak toplanmış, yıllık ortalamaları elde edilmiştir. Ortalamaları elde edilen verilerin eğilimlerini belirlemek için Mann-Kendall testi ve Şen Yöntemi eğilim analizleri yapılmıştır. Analizler sonucunda tüm verilerin Şen Yöntemi testleri ve Mann-Kendall testi sonuçlarının uyumlu olduğu görülmüştür. Sıcaklık değerleri artan bir trend eğilimi gösterirken, rüzgâr ve nem değerleri ise azalan trend eğilimi göstermiştir. Sıcaklıktaki artış, küresel ısınma ve günümüz iklim çalışmaları dolayısıyla beklenen bir durumdur. Ancak bu durumda yıllık ortalama nem değerlerinin azalma eğilimde olması beklenmedik bir durum olmuştur. Bu nedenle çalışmada yıllık yağışlı gün sayıları ve rüzgâr yönleri analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda yağışlı gün sayısında azalan trend görülmüştür.

Anahtar Kelimeler: Doğu Karadeniz, İklim değişikliği, Mann Kendall, Şen Yöntemi, Trend analizi