Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, ekonometri, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Vildan Aygün
Danışman: Mustafa Köseoğlu
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:İnsanoğlu tarafından doğada kullanılmaya başlayan ilk madenlerden biri olan altın, birçok medeniyet tarafından öncelikle mücevher ve süs eşyası olarak, tarihsel süreç içerisinde ise para yerine kullanılmasıyla uluslararası para sisteminin temelini oluşturmuştur. Parasal sistem içindeki önemini git gide kaybetmesine rağmen, altın günümüzde hala finans ve güvenilir yatırım aracı olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada Türkiye'deki altın fiyatlarını etkileyen faktörleri incelemek amacıyla kapsamlı bir literatür taraması yapılmıştır. Buna ek olarak, Altın fiyatlarını etkileyebilecek olan faktörler olarak Londra piyasası altın ons fiyatı, Dow Jones Sanayi Endeksi, ABD enflasyon oranı, ABD Merkez Bankası faiz oranı ve reel efektif döviz kuru değişkenleri seçilmiştir. Söz konusu değişkenlerin yer aldığı çalışma Ocak 2010 – Temmuz 2019 dönemindeki aylık verileri kapsamaktadır. Çalışmada öncelikle değişkenlerin durağanlık seviyeleri incelenmiş ve enflasyon oranı haricindeki değişkenlerin birinci farkında durağan oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Bu bağlamda değişkenlerin uzun dönemde aralarındaki ilişkiyi tespit etmek için ARDL sınır testi yaklaşımı uygulanmış ve ARDL sınır testi yaklaşımına göre değişkenlerin uzun dönemde eş bütünleşik olduğu sonucuna varılmıştır. Daha sonra değişkenler arasındaki karşılıklı doğrusal bağımlılığı veya etkileşimi ölçmek için VAR analizi yapılmıştır. Bu bağlamda bir içsel değişkenin hata terimlerindeki şoklara karşı verdiği etkiyi ölçmek için etki-tepki analizi ve değişkenlerin her birinin varyanslarında meydana gelen değişmelerin yüzde kaçının kendi gecikmesi, yüzde kaçının diğer değişkenler tarafından açıklandığını ölçmek için varyans ayrıştırma uygulanmıştır. Yapılan testler sonucunda birinci dönemde cumhuriyet altın fiyatlarının varyansının tamamı kendisinden kaynaklandığı ancak, ikinci dönemden itibaren değişkenlerin nispi etkileri değişmeye başladığı tespit edilmiştir. Onuncu döneme gelindiğinde cumhuriyet altın fiyatlarının varyansının %82.17'yi kendisi, %5.54'ü enflasyon değişkeni, %4.69'u faiz oranı değişkeni, %4.41'i kur değişkeni, %1.58'i Dow Jones endeksi değişkeni, %0.84'ü altın ons fiyatı değişkeni ve %0.78'i ise petrol fiyatları değişkeniyle açıklandığı sonucuna varılmıştır. Son olarak değişkenlerin birbirleriyle olan etkileşimini ölçmek için Granger nedensellik testi yapılmıştır. Yapılan Granger nedensellik testi sonuçlarına göre faiz oranları enflasyon oranlarının, Londra altın piyası altın ons fiyatları enflasyon oranının, enflasyon oranı faiz oranlarının, enflasyon oranları reel efektif döviz kurunun ve faiz oranları reel efektif döviz kurunun nedeni olduğu tespit edilmiştir. Devamında enflasyon oranları ile faiz oranları arasında karşılıklı nedensellik ilişkisi olduğu sonucuna varılmıştır.