Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HALİM CANOĞLU
Danışman: Yusuf Bektaş
Özet:
DNA barkodlama; genomik DNA’nın PCR yöntemi ile çoğaltılacak boyuttaki kısa
ve standart bir parçasının dizilenmesiyle türün tanımlanmasına olanak veren bir moleküler
biyoloji yöntemidir. DNA barkodlamanın geleneksel taksonomik yöntemlere entegre
edilmesi; yeni türlerin daha hızlı ve güvenilir tanımlamasının yapılabilmesine olanak tanır.
Bu çalışmada DNA barkodu olarak seçilen mitokondriyal sitokrom c oksidaz I (COI) ‘in
çoğu Anadolu’ya endemik olan ve morfolojik olarak yakın zamanda yeni türler tanıtılan
Alburnoides cinsine ait türlerin barkodlanması ve tür içi-türler arası genetik mesafelerinin
belirlenmesi amaçlandı. Çalışmada Türkiye iç sularından 47 farklı bölgeden elde edilen 13
Alburnoides türüne ait 153 balık örneği kullanıldı. Kimura iki parametreli (K2P) evrim
modeline göre, ortalama türler arası mesafe (%5,95), ortalama tür içi mesafeden (%0,19) 31
kat daha yüksekti. Her tür için net bir barkod boşluğu gözlemlendi ve tür sınırlaması için
%1,58'lik bir dizi farklılığı ortak bir genetik eşik tanımlandı. Çoklu tür sınırlama yöntemleri
(NJ, ABGD, BCM, GMYC ve bPTP), 13 morfolojik tür için toplam 11 moleküler
operasyonel taksonomik birim (MOTU) ortaya çıkardı. Komşu birleştirme (NJ) ve Bayes
çıkarımı (BI) ağaç analizi, tüm haplotiplerin, güçlü önyükleme desteği (≥%95) ile on bir
Alburnoides dizisine karşılık gelen iki ana dalda kümelendiğini gösterdi. Ayrıca, morfolojik
olarak farklılaşmış ancak COI tabanlı DNA barkod verileri için intraspesifik varyasyon
gösteren iki tür (A. coskuncelebii ve A. emineae) dışında tüm örnekler türün taksonomik
durumu ile uyumlu olarak kümelenmiştir. Genel olarak, mevcut sonuçlar, COI tabanlı DNA
barkodlamanın, Türkiye'deki Alburnoides cinsinin tür tanımlaması ve kataloglanması için
çok etkili olduğunu kanıtlamıştır.